Valiler, illerde devleti temsilen yer alan en kıdemli kişilerdir. Vali olmak için öncelikle kaymakam olmalı ardından da valiliğe geçiş yapmalısınız. Vali olabilmek için oldukça meşakkatli ve uzun bir süreçten, eğitimden geçmelisiniz. Vali olduktan sonra da işiniz kolaylaşmaz. Aksine valilik makamının sorumlulukları diğer mesleklere göre oldukça zordur. Ancak valiler bu zorluklar değerinde diğer meslek gruplarına göre daha fazla maaş ve emekli olduklarında da daha fazla ikramiye almaktadırlar. 

Türkiye'nin tüm illerinde bulunan valiler bilindiği üzere Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı ile de ortak çalışma yürütmekte ve gerekli görevlere izin vermektedir. Peki valiler ne kadar maaş alıyor? işin Olsa ekibi olarak valilerin ne kadar maaş aldığı hakkında sizlere bilgi veriyoruz.

Vali Kimdir? Vali Kime Denir?

Valiler, illerde bulunan hükümetin en yetkili temsilcileridir. Vali, Arapça bir kelime olup, koruyucu, muhafız, yakın biri ve vasi anlamlarına gelmektedir. İllerde merkezi idarenin yürütme organı başı olan valiler, Bakanlar Kurulu kararı ve Cumhurbaşkanı onayı ile atanmaktadırlar. Valiler hem merkezi idare temsilcisi konumunda hem de yerel bir yönetim birimi olan il özel idaresinin başında görev almaktadırlar. Valiler ilin genel idaresinden ve yönetiminden sorumlu olmakla beraber, devletin, hükümetin ve ayrı ayrı her bakanın mümessili konumundadırlar. Valiler, kanun, tüzük, yönetmelik ve hükümet kararlarını yayınlar, ilan eder ve uygularlar. Vali yardımcısı ise, il idaresi kanunu çerçevesinde ilde valinin işlerini vali adına gerçekleştiren mülki idare sınıfına mensup görevdeki kişilere denilmektedir.

Valiler her ülkede bulunmazlar. Ancak ABD eyaletlerini, Rusya’da 89 federal bölgeyi, Arjantin’de illeri, Brezilya’da eyaletleri, Japonya’da illeri ve Meksika’da eyaletleri valiler yönetmektedir.

Valiliğe Bağlı İdari Birimler Hangileridir?

Valilerin il içerisinde kendisine ait işleri yapmasında yardımcı olan bazı birimler bulunmaktadır. Bu birimler aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır.

Vali Yardımcıları : Vali yardımcıları, vali tarafından verilen emirleri yerine getirmektedirler. Valinin çeşitli sebeplerle bulunamadığı durumlarda valilerin yerine vekalet etmekle görevlidirler. İlin durumu ve nüfusuna göre vali yardımcılarının sayısı değişiklik gösterebilir.
Hukuk İşleri Müdürlüğü: Valinin danışmanlığını yapmakla ve İl İdare Kurulunun kanun sözcülüğünü yapmakla görevlidirler.
İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü: Adından da anlaşılacağı üzere ilin planlama ve koordinasyon işlerini yürütmektedirler.
İl Nüfus Müdürlüğü : İlde nüfus işlerinin yürütülmesinden sorumludurlar.
İl Savunma Sekreterliği: İl’e ait savunma işlerini düzenlemek ve yürütmekle görevli olan savunma sekreterliği aynı zamanda seferberlik işlerini de düzenlemektedir.
İl Sivil Savunma Müdürlüğü: İlin sivil savunma planını hazırlayıp uygulamakla görevlendirilmişlerdir.
İl Jandarma Alay Komutanlığı: Sorumlu oldukları bölgede, amme düzenini, emniyeti ve asayişi sağlamakla görevlidirler. Güvenlik konusunda valinin müşavirliğini il jandarma alay komutanlığı yapmaktadır.
İl Emniyet Müdürlüğü: İl’in emniyet ve güvenlik işlerinden sorumlu olan il emniyet müdürlüğü aynı zamanda asayişi sağlamakla yükümlüdür.
Yazı İşleri Müdürlüğü: Valinin yazışmalarını, personelin özlük işlerini, ayniyat, tahakkuk ve mutemetlik işlerini yürütür. Valilik konağının temizlik ve koruma hizmetlerini düzenler.

Valinin Görevleri, Yetkileri ve Sorumlulukları Nelerdir?

Valilerin devleti ve hükümeti temsil etmesinin dışında bazı görevleri daha bulunmaktadır. Valilerin görevleri, maddeler halinde aşağıda belirtilmiştir.

Vali, kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararlarının neşir ve ilanını ve uygulanmasını sağlamak ve Bakanlıkların talimat ve emirlerini yürütmekle görevlidir. Bu işlerin gerçekleştirilmesi için gereken bütün tedbirleri almaya yetkilidir.
Kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararlarının verdiği yetkiyi kullanmak ve bunların yüklediği ödevleri yerine getirmek için valiler genel emirler çıkarabilir ve bunları ilan ederler.
İlin her yönden genel idare ve genel gidişini düzenlemek ve denetlemekten sorumludur.

Vali, ilde teşkilatı veya görevli memuru bulunmayan işlerin yürütülmesini, bu işlerin görülmesiyle yakın ilgisi bulunan herhangi bir idare şube veya daire başkanından isteyebilir. Bu suretle verilen işlerin yapılması mecburidir.
Vali, Cumhuriyet Bayramında ilde yapılacak resmi törenlere başkanlık yapar ve tebrikleri kabul eder.
Vali, il sınırları içinde bulunan genel ve özel bütün kolluk kuvvet ve teşkilatının amiridir. Suç işlenmesini önlemek, kamu düzen ve güvenini korumak için gereken tedbirleri alır. Bu maksatla Devletin genel ve özel kolluk kuvvetlerini istihdam eder, bu teşkilat amir ve memurları vali tarafından verilen emirleri derhal yerine getirmekle yükümlüdür.
İldeki devlet memurlarının bir kısmını doğrudan atamak, bir kısmının atanması konusunda görüşünü bildirmek, bir kısmının da görev yerlerini belirlemek ve değiştirmek.
İldeki yerinden yönetim kuruluşları üzerinde vesayet yetkilerini kullanmaktır.

Cumhuriyet tarihimizden günümüze kadar toplamda 4 kadın valimiz olmuştur. Muğla Valiliği yapan Lale Aytaman ilk kadın valimiz olarak tarihe geçmiştir. Daha sonra kendilerini Yalova Valiliği’ne atanan Esengül Civelek, Sinop valiliğine atanan Yasemin Özata Çetinkaya ve Tuğba Yılmaz takip etmişlerdir.

Vali Nasıl Olunur?

Vali olmak için öncelikle Kaymakam olmanız gerekmektedir. Kaymakam olmak için ise iktisat, işletme, hukuk ve siyasal bilgiler bölümlerinin birisinden mezun olmanız gerekmektedir. 35 yaşını doldurmuş kimseler kaymakam olarak görev yapamamaktadırlar. Saymış olduğumuz bölümlerden veya yurt dışında yer alan denk bölümlerden mezun olmanızın ardından kaymakamlık sınavına katılmanız gerekmektedir. Önceki senelerde kaymakam olmak isteyen bireylere KPSS şartı bulunuyordu. Ancak bu şart bir süre önce kaldırıldı.  İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan kaymakamlık sınavı 120 dakikalık süreden ve 50 süreden oluşmaktadır. Sınavda başarılı olabilmek için herhangi bir puana ulaşmanız gerekmemektedir. Ancak almış olduğunuz puana göre sıralamaya tabi tutulursunuz ve her sene giren binlerce aday arasında ortalama olarak sadece 100 tanesi kaymakam olarak göreve başlarlar.

Sınavı kazanmanız da sadece kaymakam olarak görev yapmanıza yetmemektedir. Bu aşamada oldukça zor bir mülakat aşamasına tabi tutulursunuz. Bunu da aşmanız durumunda da aday kaymakam olarak beklersiniz ve atamanız gelmesi durumunda da göreve başlarsınız.  Tüm bunları daha önceki yazımız olan “Kaymakam nasıl olunur” makalemizde ele aldık.

Görev yerlerine atanmış olan kaymakamlar daha sonra vali yardımcısı olabilmektedirler. Vali yardımcılığı valiliğe geçiş yoludur. Vali yardımcısı olunması durumunda da yine İçişleri Bakanlığı tarafından vali olarak görevlendirilirler. Bakanlık tarafından alınmış bu kararı daha sonra Bakanlar Kurulu onalar ve son olarak da Cumhurbaşkanı’nın onayı alınır. Bu aşamalardan geçen bir kişi vali olarak görevlendirilir.

Ancak bu konuda bazı istisnalar bulunmaktadır. Bazı durumlarda, geçmişte de örneklerini görebileceğimiz üzere valiler il emniyet müdürleri arasından veya bakanlık görevlileri arasından seçilebilmektedir.

Vali olmak gördüğünüz üzere oldukça meşakkatli bir süreç gerektirmektedir. Bu mesleği yapacak olanların tüm bu zorlukları göze alması gerekir. İş sadece vali olmak ile de bitmez. Valilik makamı büyük sorumlulukları da beraberinde getirmektedir. Bu sebepten dolayı valilik mesleğini seçmeden önce bir kez daha düşünmenizi öneririz. Bu yazımızda kısaca kaymakam nasıl olunur, vali olma şartları nelerdir, vali nasıl olunur vikipedi, vali nasıl atanır gibi valilik makamı hakkında merak edilenlere yer verdik. Diğer yazımız olan vali maaşları haberimizi de okumanızı öneririz.

VALİ MAAŞLARI NE KADAR 2018? 

Valiler de diğer devlet memurları gibi Ocak ve Temmuz aylarında maaşlarına zam almaktadırlar. Yine yazımızın başında da bahsettiğimiz üzere diğer memurluklara nazaran oldukça fazla maaş almaktadırlar. Ancak görevlerinin getirmiş olduğu sorumluluklar icabında kazanmış oldukları parayı hak ettiklerini söyleyebiliriz. 2018 yılı itibariyle zamlı vali maaşları aşağıda yer almaktadır.

2018 Zamlı Vali Maaşı : 9.061.20 TL
2018 Zamlı Vali Yardımcısı Maaşı : 6.410.35 TL

Yukarıda vermiş olduğumuz maaşlar net yani bu meslek gruplarını icra edenlerin her ay kazanmış oldukları paradır. Ancak bir mesleği seçerken kesinlikle sadece maaş kriterine bakarak seçmemek icap etmektedir. Valiler sık sık görevlendirmeler icabında yer değiştirdikleri için oldukça düzensiz bir yaşam biçimi sürmektedirler. Ayrıca görevleri de bir hayli zordur. Bu mesleği seçmek vali olmak isteyen bireyler kesinlikle karar vermeden önce iki kez düşünmelidirler.