Saray konforundan, yer altı çukuruna... İşte Saddam'ın hayatı
Irak devrik lideri Saddam Hüseyin’in siyasete başlamasından idama gidişine kadarki hayatını AjansHaber sizler için derledi.
Merve AYYILDIZ / ANKARA
13 Aralık tarihi, Irak halkı ve tarihi için önemli bir gün. Bugün, Irak’ta 24 yıl yönetimde kalan İran-Irak Savaşı ve Kuveyt işgalini gerçekleştirmiş olan Saddam Hüseyin’in, ABD askerleri tarafından yakalanışının 10. yıl dönümü.
1956 YILINDA DARBE GİRİŞİMİNDE BULUNDU
Doğum tarihi her kaynakta farklı belirtilen Saddam Hüseyin, tahminen 1937-1939 yıllarında dünyaya geldi. Fakir bir ailenin çocuğu olan Saddam Hüseyin, akrabaları tarafından büyütüldü. İlk gençlik yıllarında kendini Arap dünyasına egemen ulusçu-özgürlükçü ve antiemperyalist rüzgâra kaptıran Saddam, böylece siyasetle tanışmış oldu. Saddam, genç yaşlarda Baas Partisi'ne katıldı. 1956 yılında başarısız bir darbe girişiminde bulundu.
ÜLKESİNİ TERK ETTİ
Başbakan Abdül Kerim Hassam'ı öldürmek için oluşturulan bir suikast örgütünün içinde önemli bir rol oynadı. Ancak bu olay, açığa çıktı ve Saddam ülke dışına kaçmak zorunda kaldı. 1963 yılında Baas Partisi iktidara gelince ülkesine geri döndü. Ancak geçen yıllar içinde, Baas Partisi ile arasındaki farklılıklar derinleşmeye başladı. Çatışmalar iyice sertleşince Saddam hapse atıldı.
DARBE, HAPİSTEN KURTARDI
1968 yılında yapılan darbe, Saddam'ı da hapisten kurtardı. Parti içinde hızla yükselen Saddam, taviz vermez kararlılığı ve sertliği sayesinde Baas'ın en önemli yapılarından olan Devrim Konseyi Kurulu'na girdi. Zamanla konumunu iyice pekiştirdi ve Başkan Ahmed Hasan Bekri iktidarının perde arkasındaki asıl güç kaynağı oldu. 1979 yılında ise bir darbeyle iktidara el koyarak 'perdeyi indirdi'. İlk iş olarak da muhaliflerine karşı acımasız bir 'imha' kampanyası başlattı.
İKTİDAR HIRSININ FATURASINI HALKI ÖDEDİ
1980 yılında Saddam; kendisini Arap dünyasının liderliğine taşıyacak, Batı'nın gözünde de vazgeçilmez kılacak bir fırsat gördüğünü sandı. İran'da İslam Devrimi bütün hızıyla sürmekteydi. Humeyni rejiminin, başta ABD olmak üzere Batı ile ilişkileri giderek kötüleşiyor ve İran, " ‘devrim ihracı’ politikasıyla" tüm bölge için bir tehdit olarak algılanıyordu. Saddam, işte bu tespite dayanarak İran'a savaş açtı. Hesapları, bu savaşta Batı'nın desteğini kolayca alacağına ve çalkantılı günler geçiren İran'ın fazla direnemeyeceğine dayanıyordu.
SAVAŞ, İKİ ÜLKEYİ DE BİTAP DÜŞÜRDÜ
Savaşın ilk günlerinde Irak askerleri, önemli bir su bölgesi olan Şatt el Arab'ı ele geçirdi. Ama İran, Saddam'ın tahmin ettiğinden daha dişli çıktı. Ve 8 yıl süren savaş yüz binlerce insanın ölümüne yol açtı. İki ülkenin ekonomisi de tahrip oldu. Savaş bittiğinde her iki taraf da başlanılan noktadaydı. Petrolün, elindeki tek güç olduğunu çok iyi bilen Saddam, İran Savaşı'ndan umduğu kazancı elde edemeyince gözünü Kuveyt'e çevirdi.
2 Ağustos 1990 yılında Saddam'ın birlikleri Kuveyt’i işgal etti. Bunun üzerine ABD öncülüğündeki müttefik kuvvetler, Irak'a savaş ilan ettiler. 16 Aralık 1990'da büyük bir bombardıman başladı ve bu bombardıman, 27 Şubat 1991 yılında sona erdi.
GÖZLER TEKRAR SADDAM’DA
11 Eylül saldırılarından sonra da gözler yine Saddam'a döndü. Saddam Hüseyin yönetimi, 12 yıl süren BM ambargosunun ardından, 2003 yılının Mart ayında bu kez yalnızca ABD ve İngiltere tarafından oluşturulan koalisyonun başlattığı operasyonun ardından 9 Nisan 2003'te devrildi. Operasyonun başlamasıyla ortadan kaybolan Saddam Hüseyin'in nerede saklandığı bilinmiyordu.
Herkes tarafından Saddam’ın nerede saklandığı büyük bir merak konusu olmuştu. Amerika ise Saddam’ın peşini bırakmadı ve izini sürmeye devam etti.
“BAYANLAR BAYLAR, ONU YAKALADIK”
Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin, dokuz aylık sürgün hayatının ardından Tikrit yakınlarındaki bir çiftlik evinde Amerikan askerleri tarafından ele geçirildi. ABD'nin Irak'taki sivil yöneticisi Paul Bremer, 14 Aralık 2003 tarihinde düzenlediği basın toplantısıyla Saddam’ın yakalandığı haberini halka duyurdu. Paul Bremer yaptığı basın toplantısında “Bayanlar baylar, onu yakaladık” ifadesini kullandı. Başına 25 milyon dolar ödül konan ve saklanma konusunda büyük bir üne sahip olan Saddam Hüseyin, içine basit bir havalandırma sistemi yerleştirilmiş, 2x2,5 metre boyutlarındaki bir çukurda yakalandı.
IRAK’TA KUTLAMALAR YAPILDI
Bremer bu açıklamayı yaparken ekrana Saddam Hüseyin'in yakalandıktan sonraki görüntüleri yansıdı. Saçı sakalına karışmış ve muayene edilen bu kişi, bir zamanlar görkemli saray yaşantısı ile sık sık gündeme gelen Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin'di. Yakalandığı haberlerinden sonra Irak kentlerinde sevinç gösterileri başladı.
SADDAM HAKKINDAKİ SUÇLAMALAR
1991: Saddam Hüseyin, işgal ettiği Kuveyt’te ABD öncülüğündeki uluslararası ittifak karşısında hezimete uğradıktan sonra, güneyde patlak veren Şii ayaklanmasını kanla bastırdı ve binlerce kişiyi öldürttü.
1988: İran-Irak savaşı sırasında (1980-1988) Irak jetleri kuzeydeki Halepçe’ye kimyasal bomba attı. Birkaç dakika içinde çoğu kadın ve çocuk 5 bin kadar Kürt yaşamını yitirdi, 10 bin kişi yaralandı.
Enfal Davası: Saddam rejimi, 1987 ve 1988 yıllarında kuzeydeki Kürt gruplarını güneye tehcire zorladı. Genel kabule göre; tehcirde yaklaşık 182 bin kişi öldü, Kürt köylerinde katliamlar yapıldı. Henüz sonuçlanmayan bu davada Saddam, insanlık suçu işlemek ve soykırım yaptırmaktan yargılanıyordu. İran, her iki taraftan 1 milyon kişinin ölümüne yol açan Irak savaşında Saddam Hüseyin’i ‘soykırım, insanlık suçu, uluslararası kuralların ihlali ve yasak silah kullanımı’ ile suçluyordu. Saddam’ın 1990′da işgal ettiği Kuveyt, eski Irak liderinin Kuveyt topraklarında işlediği cinayetlerden ötürü idam edilmesini istiyordu.
1983: Kürt lider Barzani’nin aşiretinden 8 bin Kürt öldürüldü.
1980 ve 1999: Önde gelen Şii din adamları idam edildi.
SADDAM’I İPE GÖTÜREN TARİHLER
13 Aralık 2003: Saddam Hüseyin Tikrit’te bir sığınakta saklanırken ABD askerleri tarafından yakalandı.
Aralık 2003: Irak Hükümeti, Savaş Suçları Mahkemesi kurdu.
Haziran 2004: Saddam, yasal olarak Iraklı yetkililere devredildi. Böylece devrik lider, Irak yasalarına göre yargılanma statüsüne geçmiş oldu.
Haziran 2005: Saddam, Duceil katliamı olarak kendisine sorulan soruları video aracılığıyla yanıtladı.
Ekim 2005: Saddam Hüseyin davası başladı. Hemen hemen bütün duruşmalar olaylı geçti. Devrik lider, birçok kez mahkemenin meşruiyetini sorguladı.
Ekim-Kasım 2005: Saddam’la birlikte yargılanan şüphelilerin iki avukatı öldürüldü.
5 Kasım 2006: Saddam, insanlığa karşı suç işlediği gerekçesiyle idam cezasına çarptırıldı. Saddam Hüseyin’in asılarak idam edilmesine karar verildi.
3 Aralık 2006: İdam kararının bozulması için temyize gidildi.
26 Aralık 2006: Saddam Hüseyin’in idam edilmesi kararı onaylandı. Bazı kişiler temyiz başvurusunun üzerinden bir ay bile geçmeden değerlendirilmesini eleştirdi.
30 Aralık 2006: Irak’ın çok tartışılan devrik lideri, Türkiye saati ile 05.00 sularında Bağdat’ta asılarak idam edildi.
Yorumlar