Petrol fiyatlarında artış beklentisi: ‘’Tüm sektörleri etkileyecek’’

Ajans Haber / Zinya Elif Şener

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), 2023 Şubat ayı raporunu açıkladı. OPEC, küresel petrol talebindeki artış öngörüsünü yukarı yönlü revize ettiğini bildirdi. Bu yıl talepte Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) bölgesinde geçen yıla göre günlük 350 bin varil, OECD dışı ülkelerde ise günlük 1 milyon 960 bin varil artış beklediğini duyurdu.

Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi Kidemli Öğretim Görevlisi Necdet Pamir OPEC'in yayımladığı 2023 Şubat ayı raporunu değerlendirdi. 

Petrol fiyatlarını etkileyen başlıca nedenlerin; arz-talep dengesi, stokların durumu, üretici ve ihracatçı ülkelerin elindeki ek üretim kapasitesi, iklim koşulları, jeopolitik faktör şeklinde sıralanabileceğini ifade eden Pamir, bu etkenlerden yalnızca birinin talep artışı olduğunu vurguladı.

 ‘’Talep artışını karşılayacak arz varsa, kayda değer bir artış da olamayabilir’’ ifadelerini kullanan Pamir, içinde bulunduğumuz koşullarda petrol fiyatlarını etkileyen en önemli nedenlerin, Çin’de Kovid-19 salgınına dönük kısıtlamaların kalkması ve Rusya’ya yönelik kısıtlamalar olduğunu belirtti.

Talep tarafındaki artışı karşılayacak petrol üretim potansiyali mevcut 

OPEC’in Şubat 2023 raporunda yer alanlara ilişkin; OECD ülkelerinin toplam petrol talebinin, 2022’ye göre beklenen artışı günlük 400,000 varil oldu. OECD dışı ülkelerin petrol talebindeki beklenen artışı ise yaklaşık 2 milyon varil oldu.  Pamir, talep tarafında bu artışı karşılayacak petrol üretim potansiyelinin mevcut olduğunu ifade etti.

OPEC’in söz konusu raporuna göre; 2023 yılı ortalamasında, OPEC Referans Basket fiyatının 2022 Aralık ayına kıyasla, 2 dolar/varil kadar artması bekleniyor (79,68 dolar/varilden 81,62 dolar/varil). Brent petrol için söz konusu fiyatlar ise, sırasıyla 80,36 dolar/varil ve 82,86 dolar/varil). Bunların OPEC tahminleri olduğunu söyleyen Pamir, çok sayıda faktörün bu tahminleri altüst edecek değerlere evrilebileceğini belirtti.

''Tüm sektörlerde maliyetleri artıran etki yaratır’’

Türkiye’nin petrolde %92 oranında dışa bağımlı olduğunu hatırlatan Pamir, ‘’Yüksek petrol fiyatları, doğal olarak cari açığı büyüten ve petrolün girdi olduğu tüm sektörlerde maliyetleri artıran etki yaratır’’ ifadelerini kullandı.

Öte yandan Pamir, Türkiye’nin doğal gaz alımlarının bir kısmının da petrol ürünlerine endeksli formüllerle yapıldığını ve petrol fiyatlarındaki artışın doğal gaz alım fiyatlarını da benzer şekilde etkileyeceğini belirtti.

‘’Söylemden eyleme geçirmek temel ihtiyacımız.’’

Pamir’e göre, Türkiye, mümkün olan tüm sektörlerde, alternatif ve yerli kaynak kullanımına yönelmesi ve enerjiyi çok daha verimli kullanacak politikaları hayata geçirmesi gerektiğini vurgulayan Pamir, ‘’Söylemden eyleme geçirmek temel ihtiyacımız.’’ dedi.

Yurt içi petrol üretimini arttırabilmek için doğru politikaların uygulanması gerektiğini vurgulayan Pamir, mümkün olan her sektörde petrol yerine farklı enerji kaynağı kullanımı ve verimlilik tedbirleri kilit çözüm yolları olduğunu anımsattı.

Türkiye’nin, Rusya’dan uluslararası piyasa fiyatlarının çok altında petrol satın aldığını belirten Pamir, Rusya’nın, kendisine uygulanan ambargoyu delebilmek için; Türkiye, Çin, Hindistan gibi ülkelere çok düşük fiyatla petrol ve petrol ürünü sattığını ifade etti.

Pamir, ‘’Dış politikada, dengeli ve bağımsız bir yol izleyerek, baskılara karşı, ulusal çıkar doğrultusunda hareket edebildikçe, bu da olumlu bir katkı sağlamaktadır. Daha önceleri İran ile de böylesi bir süreç yaşanmakta iken, daha sonra geri adım atılmıştı.’’ diye ekledi.