Meyan bitkisi M.Ö 2000 yıllarından itibaren kullanılmaktadır. Bugünde meyan kökü kullanımı ve meyan hakkında araştırmalar sürekli yapılmaktadır. Meyan güçlü bir besindir. İçindeki maddeler ayrı ayrı ilaç olabilecek niteliktedir. Meyan kökünün içinde tıbbi ilaçlarda kullanılan kumarin izoflavan gibi maddeler bulunmaktadır. Meyan kökünün tıbbi ilaçlarda kullanımı oldukça fazladır.

Meyan Kökü Nedir?

Meyan kökü çok eski çağlardan itibaren alternatif tıp tarafından yaygın olarak hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır.

Asya’da Çin ve Mısır uygarlığı tarafından hastalıkların tedavisi için kulllanılmaya başlayan meyan kökü daha sonra Avrupa ve bütün dünyaya yayılmış. Meyan kökü dünyada en yaygın kullanılan bitkilerden bir tanesidir.

Meyan kökü ortalama 2 metre uzamaktadır. İçinde çok fazla miktarda madde içerir bunlardan bazıları, flavonoidler, bitki sterolleri, uçucu yağlar, chalcone, glikositler, kumarinler, glisirizik asit, asparagines ve anetoldur. Meyan kökü birçok sağlık koşulları için rahatlama sağlar.

Baklagillerden, ırmak kenarlarında, sulak ve nemli yerlerde yabani olarak yetişen bir bitkidir. Boyu 50-150 santim bazen de 200 santimi bulabilir.
Çok yıllık bir bitkidir. Yaprakları kanat şeklindedir.

Diğer İsimleri : Piyan, Boyan, Glycyrrhiza, Licorice, Reglisse

Yaprakçıklar, eliptik şekilde, kenarları bütün, üstü koyu yeşil, altı grimsi yeşil ve tüylüdür. Çiçekleri; leylaki, açık morumsu leylaki, pembemsi leylaki renkte, kelebek şeklinde, kupa yaprakları boru şeklinde, boğumlarda genellikle altılı başak görünümündedir.

Meyveleri, esmerimsi kırmızı renkte, fasulye kapsülü şeklinde, içinde 3-6 adet esmer renkte tohumları bulunur.

Kökleri kazık şeklinde, ana kök ve sürgün yan köklerden meydana gelir. Yan kökler sayesinde bitki kısa zamanda çevresine yayılır. Yan kökler bazen metrelerce uzunlukta dışı grimsi esmerler esmerimsi kırmızı arası renktedir.

Yetiştirildiği yerler, vatanı Türkiye, Akdeniz ülkeleri, Ukrayna, Rusya Türkistan olup günümüzde ılıman iklimli olan her yörede yetiştirilebilir.

Toplanması Saklanması, meyan kökleri söküldükten sonra yıkanır, 15-40 cm boylarında doğranarak kurutulur, nemden ve güneş ışınlarında uzakta muhafaza edilir.
Meyan kökleri soyulduktan sonra veya soyulmadan kurutulur, bu nedenle soyulmuş ve soyulmamış diye iki türü mevcuttur.

Meyanın rizom kökü, normal şekere göre elli kat daha tatlı olan glisirizin ile flavon, saponin ve kumarin adı verilen maddeleri, tadı acı uçucu yağlan, nişasta ve yapışkan bitki sıvısını içerir.

Kullanıldığı Yerler, bu kökler ilaç ve bira endüstrilerinde, kolalı içeceklerin yapımında kullanılır. Anadolu’da bu kökten şerbet yapılarak içilir.

Üç yıllık köklerinden elde edilen meyan balı, koyu renkli toz, çubuk ya da dörtgen şeklindeki parçalar halinde satılır ve ilaç olarak kullanılır.

İÇİNDEKİ MADDELER (ETKEN MADDELER) VE İÇERİĞİ

Glikoz, sakaroz, nişasta, tanen, asparagin, yağ, zamk, reçine, çok tatlı olan glycyrhizik asidi ve glychrizin içermektedir.

Halk Arasındaki Adları; “Tatlı kök, boyam, piyam ve biyam” adlarıyla da anılır. Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında sarı, mavimsi mor veya kahverengi renkli çiçekler açan, genellikle akarsu kenarlarındaki kumlukları seven bir bitkidir.

7-15 cm boyunda parçalı yaprakları ve toprağın altında boyu 1 metreye ulaşan bir kök yapısı vardır. Bazı türlerin kökleri acıdır, bazı türlerin kökleri ise tatlıdır.

Genellikle sonbahar bitiminde eylül ekim aylarında toplanır, kurutulur ve kullanım için saklanır.

Meyan Kökü Faydaları Nelerdir?

Uzmanlar; “Ağız içindeki yaralar için de meyan kökü gargara yapılarak faydalı olabilir. Tansiyonun düzene sokulması ve addison hastalığı için de meyan kökü ile tedavi sağlanabilir. Birçok kişinin yakındığı peptik ülsere karşı koruma sağlar.

Böbrek üstü bezi hastalıklarına karşı kullanılması da meyan kökü faydaları arasındadır. Hormonal dengesizliklere karşı kullanılabilir.

Meyan kökünün içerdiği çok etkili ve çeşitli maddeler geniş bir yelpazede sağlığımıza katkıda bulunmaktadır, ayrıca birçok hastalığın tedavisinde kullanılır. Bu hastalıklardan bazıları: çeşitli enfeksiyonlar, pamukçuk yaraları, depresyon, menopoz sorunları, cilt döküntüleri, karaciğer bozuklukları, bursit, kronik yorgunluk, mide ekşimesi, kepek, viral enfeksiyonlar, artrit, tendinit, kellik, astım, ayak mantarı ve maya enfeksiyonları.

Meyan Kökünün Cilt ve Saç Sağlığına Faydaları: Meyan kullanımı cilde çeşitli avantajlar kazandırır, bu avantajları şu şekilde sıralayabiliriz:

Meyan kökü cilt sağlığını korur, cildin parlak ve sağlıklı bir görünüm kazanmasına yardımcı olabilir. Meyan kökünü kaynattıktan sonra ılımasını bekleyin ve daha sonra 15 dakika boyunca cildinize uygulayın. Bu uygulama cilt sağlığınıza katkıda bulunacaktır. Uygulama esnasında meyan köküne birkaç damla badem yağı ekleyebilirsiniz.

Düzenli meyan kökü kullanımı koyu lekelerin giderilmesine de yardımcı olabilir. Aynı şekilde düzenli meyan kökü çayı tüketimi cildin sürekli nemli kalmasını sağlayabilir. Esnek cilt yapısının oluşmasını sağlar.

Meyan kökünün antioksidanlar içermesi cilt sağlığına geniş bir yelpazede fayda sağlamaya yardımcı olur. Cilt üzerinde meydana gelen kaşıntı, egzama, beyaz döküntüler, kırışıklık, çatlama gibi sorunları giderir. Bunun için meyan kökünün kaynatılıp ılık halde cilde pamuk aracılığı ile uygulanması yeterlidir.

Bunun dışında meyan kökü, sedef ve egzama gibi ciddi ve tedavisi uzun sürebilen cilt hastalıklarına da iyi gelebilir. Meyan kökünün diğer bir özelliği de cildi zararlı güneş ışınlarına karşı koruyabilmesidir. Ayrıca cildi ölü cilt hücrelerinden ve yağlardan temizler.

Meyan kökü kolin, protein, B vitamini kompleksi, flavonoidler, fitoöstrojen, potasyum, fosfor, aminler ve uçucu yağlar gibi maddelerle doludur. Bu özelliğinden dolayı cilt dışında saç sağlığı için de çok önemli bir şifa kaynağıdır. Meyan kökü genel anlamda saç sağlığına çık faydalıdır. Saçların dökülmesini engelleyebilir. Meyan kökünü kaynatıp elde ettiğiniz su ile yıkamanız, hasarlı ve kırılgan saç yapısını sağlıklı hale getirebilir. Bunun yanında kepek sorununu giderebilir. Aynı şekilde kafa derisi sağlığı için de faydalıdır.

Meyan Kökü Ağrı Gidericidir: Meyan kökü çayı ve meyan kökünün kaynatılarak elde edilen suyu ağrıların yatıştırılmasına yardımcı olabilir. Özellikle eklem ağrılarının yatıştırılmasında ayrıca topikal olarak uygulamak mümkün.

Meyan Kökü Depresyona İyi Gelir: Meyan kökünün antidepresan özelliği vardır. Adrenal bezleri üzerinde yapıcı etkisi vardır. Sinirlilik ve yorgunluk sorunlarını ortadan kaldırır ve sinir sistemi üzerinde olumlu etkiler sağlar.

Meyan Kökü Karaciğer Sağlığını Korur: Meyan çayının karaciğeri güçlendirici özelliği vardır. Günde bir fincan meyan çayı tüketmeniz, karaciğer hastalıklarına yakalanma riskini azaltır.

Meyan Kökü Soğuk Algınlıklarına İyi Gelir: Meyan kökünden yapılan çay aynı zamanda soğuk algınlıklarından kaynaklanan hastalıklara iyi gelir. Öksürük, nezle, grip gibi hastalıkların çabuk iyileşmesini sağlar ve bu hastalıklara karşı metabolizmayı güçlendirir.

Meyan Kökü Diyabete İyi Gelir: Meyan kökü çayının şeker hastalarına iyi geldiği düşünülmektedir. Diyabet hastalığı ile mücadele eden kişler tüketecekleri içecekler listesine alabilirler.

Meyan Kökü Kan Basıncı ve Kalp Sağlığına Faydalıdır: Şimdiye kadar yapılan birçok çalışma meyan kökü çayının kolesterole iyi geldiğini ortaya koymuştur. Bunun bir sonucu olarak da kalp sağlığına katkıda bulunur. Ayrıca alterlerde ve damarlarda plak oluşmasına izin vermez.  Bunun dışında meyan kökünün kan basıncını sağlıklı bir seviyede tuttuğuna inanılır. Meyan kökünün düzenli olarak tüketilmesi ayrıca kas ve mide ağrılarını giderebilir.

Maya Enfeksiyonuna İyi Gelir: Meyan kökü başta maya olmak üzere birçok enfeksiyon hastalıklarının tedavi edilmesinde etkili olabilir. Meyan kökü çayı olarak veya topikal uygulanabilir.

Mide Sağlığını Korur: Meyan kökünün içerdiği maddeler mide sağlığını da korur. Kabızlığı giderir. Midenin bakterilerin yol açtığı enfeksiyon hastalıklarından etkilenmesine izin vermez. Özellikle mide ile alakalı sorunların giderilmesinde önemli rol oynar.

Meyan Kökü Kilo Vermeyi Kolaylaştırır: Eğer kilo vermeyi düşünyorsanız, meyan kökü çayı tüketmenizi öneririz. Günde bir fincan meyan kökü çayı tüketmeniz kilo verme noktasında size büyük katkı sağlayacaktır.

Meyan Kökünün Diğer Faydaları: Meyan kökünün sağlık açısından birçok faydası vardır. Bunlardan en önemlilerini detaylı olarak ele almaya çalıştık. Meyan kökünün diğer faydalarını şu şekilde sıralamak mümkün. Meyan kökü pamukçuk hastalığını giderir, meyan kökü suyu ile gargara yapmak sorunu kısa sürede çözer. Bulantı, kusma, göğüs rahatsızlıklarına iyi gelir.  Yorgunluğu giderir, sinir sistemi üzerinde etkili faydaları olduğu için fiziken ve ruhen dinlenmeye katkıda bulunur. Kanser hastalıklarına yakalanma riskini azaltır, özellikle kolon kanserine yakalanma riskini azaltabilir. Tüberküloz hastalığına yakalanma riskini azaltır ve aynı zamanda tüberküloz hastalığına iyi gelebilir. Diş ağrılarına faydalıdır, meyan kökü çayı gargara yapılarak ağrının azalması sağlanabilir

Özetle..

-Göğüs hastalıklarına iyi gelir, bronşları açar, nezle ve grip gibi hastalıkları iyileştirici özelliği vardır.
-Meyan kökü şerbeti genel anlamda solunum yolu hastalıklarının hepsine iyi gelir, mukozayı korur.
-Meyan kökü şerbeti çocuklarda müshil olarak kullanılır ama biz çocuklara verirken mutlaka su ile inceltilmesini öneriyoruz.
-Gastrit ve mide ülserine iyi gelen meyan kökü şerbeti aynı zamanda mide sağlığını korumaya yardımcı olur.
-Karın ağrılarını giderebilir, idrar söktürücü özelliği vardır.
-Meyan kökü şerbetinin iştah açıcı özelliği vardır ve aynı zamanda kalın ve ince bağırsakları temizler. Zararlı bakterileri bünyeden atmaya yardımcı olabilir.
-Kabızlık ve basur sorunlarını gidebilir.
!!Uyarı: Bazı sağlık uzmanları böbrek hastalarına iyi gelmediğini söylemektedir. Aşırı tüketilmemelidir. Bağımlılık yapma özelliği olduğunu söyleyen sağlık zumanları var.

Meyan Kökünün Zararları

Öncelikle şunu belirtmeliyiz ki her bitkinin fazlası zarardır ve meyan kökünün de aşırı kullanımı zarar verebilir. Ayrıca bazı durumlarda, bazı kişilerin kullanmaması gerekir.

Meyan kökü genelde her yaştan birey için sağlık açısından güvenle tüketilebilecek bir bitkidir. Fakat aşırı tüketilmesi durumunda bazı yan etkileri olabilir. Bunun yannda bazı hastalıklarla mücadele eden ve ilaçlı tedavi gören hastalar içinde zararlı olabilmektedir.

Yüksek tansiyon ve kalp hastalarında sodyum ve potasyum eksikliğine neden olabilir.
Meyan kökü cinsel isteği azaltabilir.
Kalp hastalarının kullandığı Digoxin ilacı tüketildiğinde yan etkileri görülebilir.
Meyan kökü kan inceltici, tansiyon ve idrar söktücü ilaçlar kullanan kişiler tarafından tüketilmemelidir.                                   Fazla tüketilirse eklemlerde ve yüzde ödem oluşturabilir, yüksek tansiyona sebep olabilir ve vücutta potasyum kaybına yol açabilir.                                                                                                                                                                                  Bu yüzden bu bitkinin fazla tüketilmesi zararlıdır. Ayrıca vücutta sıvı birikmesine ve böbrek rahatsızlığına yol açabilir.        Bu şifalı bitkinin faydaları kadar zararları da bulunabilir.                                                                                             

Gebelik yani hamilelik sırasında ve emziren bayanların kullanmamasını tavsiye ederiz.

Anemi yani kansızlık hastalığı bulunanlar ile hipertansiyon yani yüksek tansiyon hastaları kullanmamalıdır.

Çocukların da tüketmemesini tavsiye ederiz. Fazla miktarda tüketilirse yüksek tansiyona ya da baş ağrısına sebep olur.

                                      MEYAN NASIL KULLANILIR?

Meyan kökü çayı ve meyan kapsülleri şeklinde alınabilir. 100-520 miligramlık kapsülleri vardır.

Tavsiyeler

Meyan kökü düzenli olarak tüketildiğinde birçok açıdan sağlığımıza katkı sunmakta. Fakat zararları kısmında belirttiğimiz gibi bazı hastalıklarla ilaçlı mücadele veren kişiler mutlaka doktorlarına danışarak tüketmelidirler

MEYAN KÖKÜ ÇAYI NASIL HAZIRLANIR?

Meyan kökü çayı hazırlamak için 3 bardak suyun içine 3 tatlı kaşığı meyan kökü karıştırılır, 20 dakika kadar kaynatılır.

Daha sonra 10 dakika kadar da kaynatılmaya devam edilir ve soğuduktan sonra meyan kökü çayı tüketilebilir.

Peki çayı ne zaman içilmelidir ya da günde kaç kez içilmelidir? 

 Çayı açken veya yemeklerden sonra tüketebilirsiniz.

Öğle yemeği ve akşam yemeğinden sonra bir bardak içilebilir. Meyan kökü bilinen etkilerinden dolayı bu şifalı bitkinin çayı ve meyan kökü şerbeti olarak tüketilebilir. Sağlık için birçok faydası bulunan meyan kökü, bazı yan etkileri dolayısıyla dikkatli tüketilmelidir.