Kolajen vücuda ne kadar faydalı?

Kolajen, vücudun her yerinde yaygın olan bulunan ve toplam vücut proteinin % 30’unu oluşturan protein türüdür. Otuzlu yaşlardan itibaren vücutta kolajen yapımı azalır, yıkımı artar. Ciltte ince çizgiler, sarkmalar ve çökmeler meydana gelir. Benzer etki kas ve iskelet sisteminde de görülür. Bağ dokusu zayıflar, kas kütlesi azalmaya başlar. Kıkırdak doku kaybı ile birlikte kireçlenme başta olmak üzere pek çok hastalık gelişir.

Kolajen nedir ?

Saf kolajen sığır başta olmak üzere balık ve diğer hayvanların kolajenden zengin dokularının özel yöntemler ile işlenmesiyle elde edilir. Burada teknoloji, deneyim ve bilimsel çalışmalar son derece önemlidir. Kolajen seçimi yaparken buna çok dikkat etmek gerekir. Etkinliği bilimsel çalışmalarla kanıtlanmış, 40 yıldan uzun süredir eklem sağlığı için kullanılan özel bir kolajen artık Türkiye’de de bulunmaktadır. Yine bu kolajen ile aynı formülde bulunan balık kolajeninin, cilt sağlığında diğer balık kolajenlerinden daha üstün olduğu ispatlanmıştır. Bu kombinasyon ile Tip 1,2,3,4,5,7,9,11-27 gibi farklı kolajen tiplerini almak mümkündür. Böylelikle sağlıklı vücut için ihtiyaç duyulan optimum kolajen desteği sağlanmış olur.
Kolajen başta cilt olmak üzere vücut dokularının elastic ve kuvvetli olmasını sağlar. Düzenli tüketimi önemlidir. Kolajen tüketmek ile ilgili en büyük sorun, hayvanların yenilebilen etli kısımlarında değil, sakatatta daha çok bulunmasıdır. Paça çorbası şeklinde tüketildiğinde de ne kadar kaliteli kolajen alındığı, emildiği ve faydalanıldığı belirsizdir.

Kolajen Hidrolizatı Proteinden Meydana Gelir

Kolajenin büyük çoğunluğu, % 84–86’i proteindir. İnsan vücudunda üretilmesi mümkün olmayan, bir çok esansiyel amino asidi de içerisinde barındırırken günlük protein ihtiyacına da kaliteli bir şekilde katkı sağlar. Sağlıklı beslenmede günlük kolajen alımı diye bir kural olmazken günlük protein alımına ihtiyacımız var. Kolajen desteği, günlük protein ihtiyacına katkı sağlayarak eklem, kas, cilt, tırnak sağlığını destekler.

Kolajen içerisinde bulunan en zengin amino asitler:

• Glisin: 27%
• Prolin: 16%
• Valin: 14%
• Hidroksiprolin: 14%
• Glutamik asit: 11%

Kolajen zengin bir vitamin, mineral kaynağı olmayabilir ancak benzersiz amino asit kompozisyonu ile optimum destek sağlar.
Kolajen, “glisin” amino asidinin en zengin olduğu kaynaktır. Çalışmalar vücudumuz glisini üretebilse de yeterli olmadığı durumlarda takviye edilebileceğini gösteriyor. Özellikle sporuclarda kasların daha kolay enerji elde edebilmesi için gerekli olan kreatin üretimine destek olur. Ayrıca çok güçlü bir antioksidan olduğundan vücudu yaşlanmaya ve hasta olmaya karşı korumaya da destek olur.

Kolajen ve Jelatinin farkı nedir ?

Jelatin işlendiğinde kolajen hidrolizatı adında bir madde ortaya çıkar. Kolajenin emilebilmesi ve vücut için faydalı olabilmesi için mutlaka hidrolize kolajen peptidleri haline gelmiş olması gereklidir. Jelatinin emilimi %5 iken kolajen hidrolizatın emilimi %90 seviyesindedir. Hem jelatin hem de kolajen hidrolizatı takviye olarak toz veya granül formunda bulunabilir. Jelatin gastronomi alanında kullanılan bir madde iken kolajen sağlık alanında kullanılan bir besin takviyesidir. Özellike sıvı kolajenler doğru bir supplement kokteyli ile sunulduğunda kolajenin vücuda yararı en üst seviyeye çıkar. Burada kolajen desteğinin formülünün arı sütü, koenzim Q10, çinko, O’young, Goji Beri ekstresi gibi doğal ve güçlü antioksidanlar ile desteklenmesi etkinliğini artıracaktır.

Kolajenin eklem ve kemik sağlığı için önemi

Osteoartrit yani kireçlenme en yaygın eklem hastalıklarından biridir. Bu gibi durumlarda fizik tedaviye veya doktor müdahalelerine ek olarak beslenmenin tedavide ayrı önemi vardır. Kireçlenme hastalarında Tip 2 kolajen desteği olan Fortigel® ile yapılan klinik çalışmalarda, koruma ve tedavi amaçlı kolajen kullanımının pozitif etkileri görülmüştür.

70 gün süren ve osteoartriti olan 80 kişi üzerinde yapılan bir çalışmada kolajen takviyesi veya plasebo verilmiş. Sonucunda kolajen verilen grupta eklem sertliği ve ağrısının net bir şekilde azaldığı tespit edilmiştir. Benzer pozitif sonuçlanmış çalışmalar sporcular üzerine de yapılmıştır.

Tekrar tekrar yapılan çalışmalar kolajenin ağrı giderme konusuna da etkili olduğu yönünde. Yine de iyi bir kolajen takviyesi osteoartritin tedavisinde çok önemli bir destek olsa da tek başına çözüm olmadığını da hatırlatmak isterim.
Kolajenin saç ve cilt görünümüne etkisi

Tilapia ve Basa balıklarından elde edilen kolajen ile yapılan çalışmalar kolajen takviyesi alan kişilerin saç ve cilt üzerine olumlu etkileri olduğunu göstermiştir. Bu etki diğer balık kolajenlerinden anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Kolajenin kaynağı ve işlenme biçimi etkinliğini artırmaktadır. Dört hafta boyunca günde üç gram Lapi balık kolajeni kullanan kadınlarda; cildin nem tutma kapasitesi, elastikiyeti, parlaklığı ve yoğunluğu anlamlı derecede artmıştır. Kırışıklıklar ise belirgin olarak azalmıştır.

Kolajenin kilo verme üzerine etkisi

Kolajen preperatları şekli farklılık gösterse de genellikle yağ ve karbonhidrat içermez bu nedenle de kalorisi oldukça azdır. Bilimsel çalışmalar kolajenin kilo verme üzerine pozitif etkileri olduğunu gösteriyor. Bir çalışmada 22 kişiye 20 gram kolajen takviyesi verildi ve çalışmanın sonucunda katılımcılarda iştah azaltan hormonlarda artış gözlemlendi. Buna ek olarak kolajenin midede tokluk hissi de yarattığı bildirildi. Bu açıdan rejim dostu olarak da bilinen kolajen doğru uzmanlar tarafından diyete entegre edilmesi faydalı olacaktır.

Tip-2 diyabet üzerine etkileri

Kolajenin kilo kaybına yardımcı olma etkisi ile beraber obezitenin başlıca risk faktörlerinden olan Tip 2 diyabet üzerine de olumlu etkileri bulunmuştur. Araştırmalar Tip 2 diyabetli kişilerin jelatin tüketimi ile beraber kan şekerini daha iyi kontrol altında tutabildiklerini göstermiştir. Örneğin bir çalışmada Tip 2 diyabetli 74 kişiye 3 ay boyunca her gün 5 gram glisin ve plasebo verildi. Çalışma sonucunda glisin verilen grupta HbA1C seviyelerinde düzelme meydana gelmesi jelatinin aslında bir çok farklı hastalık grubunda da ektili olabileceğini gösteriyor (HbA1C 3 aylık kan şekerini gösterir).

Toparlamak gerekirse

Kolajen protein açısından zengin, eşsiz aminoasit profili ile de sağlık üzerine sayısız faydası bulunuyor. Kolajen eklem ve kemik ağrılarını azalttığını, beyin işlevini geliştirdiği ve ciltteki yaşlanma belirtilerini de azalttığını gösteren birçok kanıt bulunuyor. Kolajen renksiz ve tatsız olduğundan dolayı diyette kolaylıkla tüketilebilir. Önemli olan Optimum Kolajen Desteğini, Balık ve Sığır kaynaklı kolajenler olarak birlikte almak ve içeriğinin C vitamini, glikozamin, bromelain, arı sütü, koenzim Q 10, Köpekbalığı kıkırdağı ekstresi, O’young ve kurkumin gibi doğru mikro besin karışımı yani kokteyli içerisinde tüketip sağlık faydasını maksimum seviyede almak olmalıdır.

C-Optimum Likit Kolajen bu anlamda son zamanlarda içerik ve etki olarak ön plana çıkmaktadır.

Orçun Kürüm, MSc CISSN
Sporcu Beslenmesi Uzmanı