'İran’la IŞİD ilişkisi yeni bir ilişki değil'
Yapılan nükleer anlaşma sonrası uluslararası anlamda sempati kazanmaya başlayan İran’ın IŞİD girişiminin altında ne yatıyor?
Independent gazetesi İran’ın IŞİD karşıtı koalisyona katılmayı düşündüğünü ifade ederek, İranlı diplomatların Sünni ülkelerde lobi faaliyetleri yürüterek, Irak’ta IŞİD’e karşı verdikleri mücadeleyi Suriye’ye taşıyabilmek için çalıştıklarını belirtti.
İran destekli Şii milislerin hali hazırda Irak’ta IŞİD’e karşı savaştığı ve ABD’nin hava operasyonlarının da dolaylı olarak Şii milisleri desteklediği belirtilen haberde, İran’ın bu ilişkiyi artık daha resmi bir platforma oturtmak istediği de ifade edildi.
Peki, yapılan nükleer anlaşma sonrası uluslararası anlamda sempati kazanmaya başlayan İran’ın IŞİD girişiminin altında ne yatıyor? İran gerçekten IŞİD’le mücadelemi istiyor yoksa uluslararası sahada kendisine sağlam bir yer mi edinmek istiyor?
“İran her ne kadar resmi söyleminde Şia’yı öne çıkartmak ve ‘Şiileştirme’ amacında olsa da esas itibariyle hemen hemen herkesle kolay ilişkiye giren ve bu ilişkiyi de içselleştirebilen bir yapıya sahiptir.” diyen Ortadoğu ve Afrika Araştırmacıları Derneği (ORDAF) Başkanı Prof. Dr. Zekeriya Kurşun İran için karşısındaki ideolojik yapının ne olduğunun önemli olmadığını önemli olanın İran’ın sesinin duyurulması olduğunu söyledi.
İşte Prof. Dr. Zekeriya Kurşun’un AjansHaber’e yaptığı o değerlendirme:
“İRAN EN AKTİF ÜLKELERDEN BİRİ”
İran’la IŞİD ilişkisi yeni bir ilişki değil. Baştan beri bilinen bir süreç. Bizim medyada hatta dünya medyasında çok fazla yer almamış olmakla birlikte, IŞİD’in Musul’u işgal ettiği süreçte bile pek çok IŞİD yöneticisinin güvenlik nedeniyle ailesi İran’da yer alıyor. Güvenlik nedeniyle İran’da bulunuyor. Maalesef devletleşme tamamlanmayan bu devletler, kendilerini güven altına almak, çevrelerini karşı üstünlük sağlamak içerisinde. İran aslında bu anlamda en fazla aktif olan ülkelerden biri.
“İRAN İÇİN KARŞISINDAKİNİN İDEOLOJİK YAPISI ÖNEMLİ DEĞİL”
İran her ne kadar resmi söyleminde Şia’yı öne çıkartmak ve Şii’leştirme amacında olsa da esas itibariyle hemen hemen herkesle kolay ilişkiye giren ve bu ilişkiyi de içselleştirebilen bir yapıya sahip. Onun için karşıdaki ideolojik yapının ne olduğu önemli değil, önemli olan İran’ın sesinin duyurulması.
“İSRAİL’LE UZUN SÜRE AĞIZ DALAŞINA GİRDİ AMA…”
İran aslında benim şahsi kanaatimle zaman zaman dile getirdiğim bir husus, bugünden çok daha fazla sesini çıkaran bir ülke ve bunu sürekli kılması gerekiyor. Bunu sürekli kılabilmesi için her şeyi aracı yapabiliyor. Uzun süre İsrail’le ağız dalaşına girip, İsrail’e karşı ufak bir hareket yapmaması, Amerika’yla yaşadığı bunca süreçlerden sonra yine Amerika’yla masaya oturup sonuçlar almaya gayret etmesi, gösteriyor ki esas itibariyle olduğundan daha fazlasıyla kendisini gösterme çabasındalar. Bu konuda da başarılı. Baktığımız zaman hemen hemen her yerde sanki o iddia edilen Şii Hilali’ne doğru bir gidişin gerçekleştiği kanaati oluşmuştu. Aslında IŞİD’le bunun arasında yine İran için bir denge unsuru olarak biliniyor.
“HANGİ IŞİD VE İRAN’IN HANGİ IŞİD’LE YAKINLAŞMASI VAR”
Problem şurada, bu tür kuruluşlar zannedildiği gibi her zaman başlangıç noktasında durmazlar. Sürekli kendilerine zaman içerisinde kendilerine yeni müttefikler oluşturabilirler. Bu yeni müttefiklerin yönlendirmesiyle ilk başlangıç noktasından çok daha uzaklara gidebilir. Bugün PKK’da ve PYD’de de gördüğümüz gibi. Dolayısıyla esasında, hangi IŞİD ve İran’ın hangi IŞİD’le mücadelesi var, bunu bir kere ayrıca test etmek gerekiyor.
“IŞİD ESED’İN MEŞRULUĞUNU SAĞLIYOR”
IŞİD gibi dünya tarafından takip edilen bir örgütün Suriye’de ve Irak’ta varlığı, Suriye’de Esed’in hem meşruluğunu sağlıyor hem de geleceğini, en azından biraz daha ileriye doğru taşıyor. Irak’ta da ister istemez Şii yönetiminin daha güçlü olmasını sağlıyor. Bu açıdan baktığımız zaman, IŞİD – İran ilişkisini kısmen anlamak mümkün.
ABD İŞİN ARKASINDA NE KADAR DURACAK?
Nükleer anlaşma sonrası, İran bölgedeki hareketlilikte geri çekilecek zannı var, zaten hareketlilikte sürekli ilettiği o söylemle var olduğu devam etmekle, aslında nükleer anlaşmanın başarılı ulaşabilmesi için de bunu devam ettirecek. Bu anlamda bir değişiklik yok. Sadece nükleer anlaşmayı yapan taraflar ABD özellikle, bu işin arkasında ne kadar duracaklar. Anlaşmanın bütünüyle, uygulanabilirliği ile konusunda hala önümüzde bir yol haritası yok. O açıdan şu an itibariyle baktığımızda yine sorunların buzdolabına kaldırıldığını görebiliriz ama buzdolabına kaldırılırken aslında bölgedeki sorunların sürekliliği onaylanmış oldu.
“DEĞİŞEN TEK NOKTA…”
O günden bu güne tek değişen nokta, Türkiye ABD işbirliği içerisinde Türkiye üzerinden IŞİD’e harekat yapılması ama bu anlaşmanın zaten bir parçası değildi ki. Bu doğrudan doğruya Türkiye’nin bu konudaki taleplerinin belki de nihayetinde görülmüş olması olarak kabul edilebilir. Bugün IŞİD’e karşı özellikle ABD’nin kararlı diyelim ki, bu konuda çok da emin konuşamıyorum çünkü ABD’nin de bölgesel politikaları maalesef son yıllarda çok fazla istikrarlı olmuyor ama en azından göründü. Görünen şimdiki kararlı tutumu, o anlaşmayla ilişkilendirilmesi de çok zor.
İRAN AÇISINDAN DURUM STABİL
Şuan itibariyle aslında, nükleer anlaşma öncesiyle çok farklı bir durum yoktur bölgede. İran açısından stabil bir durum vardır diyebiliriz. Lübnan’daki gelişmeler açısından bir değişim olmadı. Bütün bu gelişmeler kısmen de Esed’e bir takım meşruluklar kazandırdı. Bu açıdan aslında şuan itibariyle bana göre değişmiş bir durum yok, değişen şey sadece Türkiye’de PKK terörünün azması ve Türkiye’nin bu durumdan mustarip olmasıdır.
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haberlerin tüm hakları AjansHaber’e aittir. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz. AjansHaber tarafından üretilen haberlerin kaynak gösterilmeden kullanılması, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 36 ve 37. maddesine aykırıdır ve suç teşkil etmektedir. Ayrıca internet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesi ile ilgili olarak 4 Mayıs 2007 tarihinde kabul edilen 5651 sayılı internet yasasına göre de bu durum cezai işlem gerektirmektedir.
İran destekli Şii milislerin hali hazırda Irak’ta IŞİD’e karşı savaştığı ve ABD’nin hava operasyonlarının da dolaylı olarak Şii milisleri desteklediği belirtilen haberde, İran’ın bu ilişkiyi artık daha resmi bir platforma oturtmak istediği de ifade edildi.
Peki, yapılan nükleer anlaşma sonrası uluslararası anlamda sempati kazanmaya başlayan İran’ın IŞİD girişiminin altında ne yatıyor? İran gerçekten IŞİD’le mücadelemi istiyor yoksa uluslararası sahada kendisine sağlam bir yer mi edinmek istiyor?
“İran her ne kadar resmi söyleminde Şia’yı öne çıkartmak ve ‘Şiileştirme’ amacında olsa da esas itibariyle hemen hemen herkesle kolay ilişkiye giren ve bu ilişkiyi de içselleştirebilen bir yapıya sahiptir.” diyen Ortadoğu ve Afrika Araştırmacıları Derneği (ORDAF) Başkanı Prof. Dr. Zekeriya Kurşun İran için karşısındaki ideolojik yapının ne olduğunun önemli olmadığını önemli olanın İran’ın sesinin duyurulması olduğunu söyledi.
İşte Prof. Dr. Zekeriya Kurşun’un AjansHaber’e yaptığı o değerlendirme:
“İRAN EN AKTİF ÜLKELERDEN BİRİ”
İran’la IŞİD ilişkisi yeni bir ilişki değil. Baştan beri bilinen bir süreç. Bizim medyada hatta dünya medyasında çok fazla yer almamış olmakla birlikte, IŞİD’in Musul’u işgal ettiği süreçte bile pek çok IŞİD yöneticisinin güvenlik nedeniyle ailesi İran’da yer alıyor. Güvenlik nedeniyle İran’da bulunuyor. Maalesef devletleşme tamamlanmayan bu devletler, kendilerini güven altına almak, çevrelerini karşı üstünlük sağlamak içerisinde. İran aslında bu anlamda en fazla aktif olan ülkelerden biri.
“İRAN İÇİN KARŞISINDAKİNİN İDEOLOJİK YAPISI ÖNEMLİ DEĞİL”
İran her ne kadar resmi söyleminde Şia’yı öne çıkartmak ve Şii’leştirme amacında olsa da esas itibariyle hemen hemen herkesle kolay ilişkiye giren ve bu ilişkiyi de içselleştirebilen bir yapıya sahip. Onun için karşıdaki ideolojik yapının ne olduğu önemli değil, önemli olan İran’ın sesinin duyurulması.
“İSRAİL’LE UZUN SÜRE AĞIZ DALAŞINA GİRDİ AMA…”
İran aslında benim şahsi kanaatimle zaman zaman dile getirdiğim bir husus, bugünden çok daha fazla sesini çıkaran bir ülke ve bunu sürekli kılması gerekiyor. Bunu sürekli kılabilmesi için her şeyi aracı yapabiliyor. Uzun süre İsrail’le ağız dalaşına girip, İsrail’e karşı ufak bir hareket yapmaması, Amerika’yla yaşadığı bunca süreçlerden sonra yine Amerika’yla masaya oturup sonuçlar almaya gayret etmesi, gösteriyor ki esas itibariyle olduğundan daha fazlasıyla kendisini gösterme çabasındalar. Bu konuda da başarılı. Baktığımız zaman hemen hemen her yerde sanki o iddia edilen Şii Hilali’ne doğru bir gidişin gerçekleştiği kanaati oluşmuştu. Aslında IŞİD’le bunun arasında yine İran için bir denge unsuru olarak biliniyor.
“HANGİ IŞİD VE İRAN’IN HANGİ IŞİD’LE YAKINLAŞMASI VAR”
Problem şurada, bu tür kuruluşlar zannedildiği gibi her zaman başlangıç noktasında durmazlar. Sürekli kendilerine zaman içerisinde kendilerine yeni müttefikler oluşturabilirler. Bu yeni müttefiklerin yönlendirmesiyle ilk başlangıç noktasından çok daha uzaklara gidebilir. Bugün PKK’da ve PYD’de de gördüğümüz gibi. Dolayısıyla esasında, hangi IŞİD ve İran’ın hangi IŞİD’le mücadelesi var, bunu bir kere ayrıca test etmek gerekiyor.
“IŞİD ESED’İN MEŞRULUĞUNU SAĞLIYOR”
IŞİD gibi dünya tarafından takip edilen bir örgütün Suriye’de ve Irak’ta varlığı, Suriye’de Esed’in hem meşruluğunu sağlıyor hem de geleceğini, en azından biraz daha ileriye doğru taşıyor. Irak’ta da ister istemez Şii yönetiminin daha güçlü olmasını sağlıyor. Bu açıdan baktığımız zaman, IŞİD – İran ilişkisini kısmen anlamak mümkün.
ABD İŞİN ARKASINDA NE KADAR DURACAK?
Nükleer anlaşma sonrası, İran bölgedeki hareketlilikte geri çekilecek zannı var, zaten hareketlilikte sürekli ilettiği o söylemle var olduğu devam etmekle, aslında nükleer anlaşmanın başarılı ulaşabilmesi için de bunu devam ettirecek. Bu anlamda bir değişiklik yok. Sadece nükleer anlaşmayı yapan taraflar ABD özellikle, bu işin arkasında ne kadar duracaklar. Anlaşmanın bütünüyle, uygulanabilirliği ile konusunda hala önümüzde bir yol haritası yok. O açıdan şu an itibariyle baktığımızda yine sorunların buzdolabına kaldırıldığını görebiliriz ama buzdolabına kaldırılırken aslında bölgedeki sorunların sürekliliği onaylanmış oldu.
“DEĞİŞEN TEK NOKTA…”
O günden bu güne tek değişen nokta, Türkiye ABD işbirliği içerisinde Türkiye üzerinden IŞİD’e harekat yapılması ama bu anlaşmanın zaten bir parçası değildi ki. Bu doğrudan doğruya Türkiye’nin bu konudaki taleplerinin belki de nihayetinde görülmüş olması olarak kabul edilebilir. Bugün IŞİD’e karşı özellikle ABD’nin kararlı diyelim ki, bu konuda çok da emin konuşamıyorum çünkü ABD’nin de bölgesel politikaları maalesef son yıllarda çok fazla istikrarlı olmuyor ama en azından göründü. Görünen şimdiki kararlı tutumu, o anlaşmayla ilişkilendirilmesi de çok zor.
İRAN AÇISINDAN DURUM STABİL
Şuan itibariyle aslında, nükleer anlaşma öncesiyle çok farklı bir durum yoktur bölgede. İran açısından stabil bir durum vardır diyebiliriz. Lübnan’daki gelişmeler açısından bir değişim olmadı. Bütün bu gelişmeler kısmen de Esed’e bir takım meşruluklar kazandırdı. Bu açıdan aslında şuan itibariyle bana göre değişmiş bir durum yok, değişen şey sadece Türkiye’de PKK terörünün azması ve Türkiye’nin bu durumdan mustarip olmasıdır.
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haberlerin tüm hakları AjansHaber’e aittir. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz. AjansHaber tarafından üretilen haberlerin kaynak gösterilmeden kullanılması, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 36 ve 37. maddesine aykırıdır ve suç teşkil etmektedir. Ayrıca internet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesi ile ilgili olarak 4 Mayıs 2007 tarihinde kabul edilen 5651 sayılı internet yasasına göre de bu durum cezai işlem gerektirmektedir.
Çok Okunan Haberler
Yorumlar