Ekonomi kırılgan, piyasalar ise tedirgin
7 Haziran seçimleri sonrası oluşan siyasi belirsizlik ve artan terör olayları piyasaları olumsuz etkiledi ve dolar art arda rekorlar kırdı. Ekonomi kırılgan, piyasalar ise tedirgin.
AHMET YASİN KOÇAL
Türkiye’de 7 Haziran seçimlerinin ardından oluşan siyasi belirsizlik ve artan terör olaylarından piyasalar olumsuz etkilendi. Dolar tarihi eşik olan 3 liranın da üzerine çıkarak, bugün 3.04 lira seviyelerine geldi.
Kredi derecelendirme kuruluşu S&P, Türkiye’nin siyasi belirsizliğinin devam etmesini beklediklerini ve önümüzdeki yıl Türkiye’nin notunun düşme ihtimalinin bulunduğunu açıkladı. Fransız banka Societe Generale ise Türk piyasalarındaki cazibenin azaldığına işaret etti.
Türkiye’de ekonominin ve piyasaların durumunu, dolardaki artışın nedenini ve bu artıştan vatandaşların nasıl etkileneceğini, Türkiye’nin dolar artışını durdurmak için neler yapabileceğini Prof. Dr. Erdal Tanas Karagöl, AjansHaber’e değerlendirdi.
“OBJEKTİF OLMADIKLARININ BİR GÖSTERGESİ”
Siyasi belirsizlikler nedeniyle ortaya çıkan tabloda, artan terör olayları bir risk unsuru olarak alınabilir ama Türk ekonomisinin açıklanan büyüme rakamları aslında, ekonomik dengelerin ve büyümenin devam etmesi nedeniyle, ekonomide çarkların devam ettiği konusunda bir mesaj veriyor. Bu anlamda ortaya çıkan konjonktürel durumlarla Türkiye ekonomisinin çok negatif olduğu konusunda ortaya çıkan ya da ileri sürülen bilgilerin, çok da objektif olmadığının bir göstergesidir.
“AÇIKLANAN BÜYÜME RAKAMLARI, EKONOMİNİN BÜYÜKLÜĞÜNÜ GÖSTERDİ”
Türkiye ekonomisi, yapısı itibariyle belli dönemlerde dış ticarette büyüyor, belli dönemlerde iç tüketimde büyüyor. Bu çeyrekten bakıldığında ağırlıklı olarak hem özel yatırımlardaki artış, kamu harcamalarındaki artışa bağlı olarak ekonomik büyümesini sürdürmesi anlamında da gerçekten bir ipucu veriyor. Türkiye ekonomisinde, kamu maliyesi göstergelerinin iyi olması, kamu borcunun düşük olması ekonomide dışarıdan veya içeriden oluşabilecek şokları engelleyebileceğini görüyoruz. Bu şoklara karşı ekonominin güçlü olması da ekonomideki aktörler anlamında çok negatif algılanmıyor. Bir şekilde insanlar ekonomiye güveniyor ve bu güven sayesinde, şu andaki seçim ortamına rağmen, geçmiş dönemde ortaya çıkan siyasi tabloya rağmen, bu kadar içeriden dışarıdan gelebilecek şoklara rağmen bugün açıklanan büyüme rakamlarıyla, ekonominin ne kadar büyük olduğunu göstermiş oldu.
“DOLARDA HEM İÇERİDEKİ HEM DIŞARIDAKİ ETKENLER SONUCUNDA HAREKETLENME YAŞANACAKTIR”
Doların artışında hem içerideki siyasi belirsizlikler, hem de dışarıdan FED’in yapacağı faiz artırımı sonucunda hareketlenme yaşanacaktır. Bunu da bir şekilde piyasalar bir veri olarak alacaklar. Haftaya yapılacak olan toplantının sonucunda doların yönünün ne olacağı konusunda bir fikir verecektir.
“DOLARDAKİ ARTIŞ, ÜRÜNLERDE FİYAT ARTIŞINA SEBEP OLACAKTIR”
Dolardaki sürekli artış, üretimdeki girdilerin de yurtdışından ithal edileceğini düşünürsek, üretilen malların fiyatlarının yükselmesine, insanların da malların daha yüksek fiyatla tüketilmesine neden olacaktır. Enflasyonda da bir artış beklenebilir. Bunun sürekli olmasının üretici, yatırımcı anlamında şöyle bir kötü tarafı var; gelecekle ilgili bir belirsizlik olması ekonomiye negatif bir etkisi olacaktır ama bu sürekli olacak bir durum değil herhalde. Dışarıdaki yüzde itibariyle ya da içeride seçim sonuçları itibariyle ortaya çıkacak tabloyla bu dolardaki hareketliliğinin durmasını bekliyoruz. Sürekli bir hareketlilik ve belirsizlik de, yatırımcı anlamında bekle-gör politikasıyla ekonomideki bazı değişkenlerin olumsuz etkilenmesine neden olabilir.
“FED’İN FAİZ ARTIRIMI, DOLARIN YÜKSELMESİNE NEDEN OLUR”
Doların artışı piyasada belirlendiği için, hem içerideki koşullar, hem dışarıdaki koşullar, buna çok müdahale etmenin bir mantığı yok. Merkez bankasının belli müdahaleleri olabilir ama piyasada fiyatı belirleniyorsa, dalgalı kur sistemi uygulanıyorsa bu piyasanın durumuna da bağlı. Bazen müdahale edebileceğiniz durumlar da olabilir. Amerika’da faiz artırımı olduğunda, siz ne kadar mücadele etseniz de dolar piyasada oluşacak değerine artacaktır. Bu piyasa arz ve talebine göre bir şekilde belirleniyor ama bu konuda Merkez Bankası’nın belli dönemlerde müdahaleleri olacaktır zaten bunu da yapıyor.
“REFORMLARIN YERİNE GETİRİLMESİYLE HAREKETLİLİK AZALIR”
Seçim döneminde ertelediğimiz siyasal reformların gündemden düşmüş olması, Türkiye için gerekli olan başlıkları işte tasarruf konusu, cari açığın azaltılması olsun, ithalatın azaltılması konusunda adım atılır. Zaten dolaylı olarak dışarıda oluşabilecek şokların doların üzerindeki etkisi de, ya da doların değeri üzerinde de azaltma imkanı var. Bunlar konuşulurken seçimin sonuçları, bu reformların biraz daha ertelenmesine neden oldu ve biraz da bu reformların yerine getirilmesiyle ekonomideki şokların etkisi azalmasıyla, doların hareketlilik de azalmış olacaktır.
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haberlerin tüm hakları AjansHaber’e aittir. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz. AjansHaber tarafından üretilen haberlerin kaynak gösterilmeden kullanılması, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 36 ve 37. maddesine aykırıdır ve suç teşkil etmektedir. Ayrıca internet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesi ile ilgili olarak 4 Mayıs 2007 tarihinde kabul edilen 5651 sayılı internet yasasına göre de bu durum cezai işlem gerektirmektedir.
Türkiye’de 7 Haziran seçimlerinin ardından oluşan siyasi belirsizlik ve artan terör olaylarından piyasalar olumsuz etkilendi. Dolar tarihi eşik olan 3 liranın da üzerine çıkarak, bugün 3.04 lira seviyelerine geldi.
Kredi derecelendirme kuruluşu S&P, Türkiye’nin siyasi belirsizliğinin devam etmesini beklediklerini ve önümüzdeki yıl Türkiye’nin notunun düşme ihtimalinin bulunduğunu açıkladı. Fransız banka Societe Generale ise Türk piyasalarındaki cazibenin azaldığına işaret etti.
Türkiye’de ekonominin ve piyasaların durumunu, dolardaki artışın nedenini ve bu artıştan vatandaşların nasıl etkileneceğini, Türkiye’nin dolar artışını durdurmak için neler yapabileceğini Prof. Dr. Erdal Tanas Karagöl, AjansHaber’e değerlendirdi.
“OBJEKTİF OLMADIKLARININ BİR GÖSTERGESİ”
Siyasi belirsizlikler nedeniyle ortaya çıkan tabloda, artan terör olayları bir risk unsuru olarak alınabilir ama Türk ekonomisinin açıklanan büyüme rakamları aslında, ekonomik dengelerin ve büyümenin devam etmesi nedeniyle, ekonomide çarkların devam ettiği konusunda bir mesaj veriyor. Bu anlamda ortaya çıkan konjonktürel durumlarla Türkiye ekonomisinin çok negatif olduğu konusunda ortaya çıkan ya da ileri sürülen bilgilerin, çok da objektif olmadığının bir göstergesidir.
“AÇIKLANAN BÜYÜME RAKAMLARI, EKONOMİNİN BÜYÜKLÜĞÜNÜ GÖSTERDİ”
Türkiye ekonomisi, yapısı itibariyle belli dönemlerde dış ticarette büyüyor, belli dönemlerde iç tüketimde büyüyor. Bu çeyrekten bakıldığında ağırlıklı olarak hem özel yatırımlardaki artış, kamu harcamalarındaki artışa bağlı olarak ekonomik büyümesini sürdürmesi anlamında da gerçekten bir ipucu veriyor. Türkiye ekonomisinde, kamu maliyesi göstergelerinin iyi olması, kamu borcunun düşük olması ekonomide dışarıdan veya içeriden oluşabilecek şokları engelleyebileceğini görüyoruz. Bu şoklara karşı ekonominin güçlü olması da ekonomideki aktörler anlamında çok negatif algılanmıyor. Bir şekilde insanlar ekonomiye güveniyor ve bu güven sayesinde, şu andaki seçim ortamına rağmen, geçmiş dönemde ortaya çıkan siyasi tabloya rağmen, bu kadar içeriden dışarıdan gelebilecek şoklara rağmen bugün açıklanan büyüme rakamlarıyla, ekonominin ne kadar büyük olduğunu göstermiş oldu.
“DOLARDA HEM İÇERİDEKİ HEM DIŞARIDAKİ ETKENLER SONUCUNDA HAREKETLENME YAŞANACAKTIR”
Doların artışında hem içerideki siyasi belirsizlikler, hem de dışarıdan FED’in yapacağı faiz artırımı sonucunda hareketlenme yaşanacaktır. Bunu da bir şekilde piyasalar bir veri olarak alacaklar. Haftaya yapılacak olan toplantının sonucunda doların yönünün ne olacağı konusunda bir fikir verecektir.
“DOLARDAKİ ARTIŞ, ÜRÜNLERDE FİYAT ARTIŞINA SEBEP OLACAKTIR”
Dolardaki sürekli artış, üretimdeki girdilerin de yurtdışından ithal edileceğini düşünürsek, üretilen malların fiyatlarının yükselmesine, insanların da malların daha yüksek fiyatla tüketilmesine neden olacaktır. Enflasyonda da bir artış beklenebilir. Bunun sürekli olmasının üretici, yatırımcı anlamında şöyle bir kötü tarafı var; gelecekle ilgili bir belirsizlik olması ekonomiye negatif bir etkisi olacaktır ama bu sürekli olacak bir durum değil herhalde. Dışarıdaki yüzde itibariyle ya da içeride seçim sonuçları itibariyle ortaya çıkacak tabloyla bu dolardaki hareketliliğinin durmasını bekliyoruz. Sürekli bir hareketlilik ve belirsizlik de, yatırımcı anlamında bekle-gör politikasıyla ekonomideki bazı değişkenlerin olumsuz etkilenmesine neden olabilir.
“FED’İN FAİZ ARTIRIMI, DOLARIN YÜKSELMESİNE NEDEN OLUR”
Doların artışı piyasada belirlendiği için, hem içerideki koşullar, hem dışarıdaki koşullar, buna çok müdahale etmenin bir mantığı yok. Merkez bankasının belli müdahaleleri olabilir ama piyasada fiyatı belirleniyorsa, dalgalı kur sistemi uygulanıyorsa bu piyasanın durumuna da bağlı. Bazen müdahale edebileceğiniz durumlar da olabilir. Amerika’da faiz artırımı olduğunda, siz ne kadar mücadele etseniz de dolar piyasada oluşacak değerine artacaktır. Bu piyasa arz ve talebine göre bir şekilde belirleniyor ama bu konuda Merkez Bankası’nın belli dönemlerde müdahaleleri olacaktır zaten bunu da yapıyor.
“REFORMLARIN YERİNE GETİRİLMESİYLE HAREKETLİLİK AZALIR”
Seçim döneminde ertelediğimiz siyasal reformların gündemden düşmüş olması, Türkiye için gerekli olan başlıkları işte tasarruf konusu, cari açığın azaltılması olsun, ithalatın azaltılması konusunda adım atılır. Zaten dolaylı olarak dışarıda oluşabilecek şokların doların üzerindeki etkisi de, ya da doların değeri üzerinde de azaltma imkanı var. Bunlar konuşulurken seçimin sonuçları, bu reformların biraz daha ertelenmesine neden oldu ve biraz da bu reformların yerine getirilmesiyle ekonomideki şokların etkisi azalmasıyla, doların hareketlilik de azalmış olacaktır.
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haberlerin tüm hakları AjansHaber’e aittir. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz. AjansHaber tarafından üretilen haberlerin kaynak gösterilmeden kullanılması, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 36 ve 37. maddesine aykırıdır ve suç teşkil etmektedir. Ayrıca internet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesi ile ilgili olarak 4 Mayıs 2007 tarihinde kabul edilen 5651 sayılı internet yasasına göre de bu durum cezai işlem gerektirmektedir.
Yorumlar