Kanaatimce bu zorluğu aşmanın tek yolu, belgeleri kataloglayarak Türk araştırmacı ve tarihçilere sunmaktır. Böylece katalogda, özeti ve referansı sunulan belgeyi Vatikan arşivlerinden isteyip tercüme ettirilebilir. Fakat İstanbul Aydın Üniversitesi adına hazırladığım ‘Mgr Angelo Rotta, Türkiye-Vatikan (Papalık) Diplomatik İlişkilere Doğru’ adlı kitapta, ilk defa olarak, katalogla beraber belgelerin tıpkıbasımını hazırladık. Böylece belgeleri Vatikan’dan istemeye de gerek kalmadı. Bu çalışmada en büyük zorluk, diplomatik belgelerin Vatikan Arşivlerinin, Dışişleri bölümünde bulunmasından kaynaklanıyordu. Bu zorluğun nedeni; söz konusu bölümde, dosyaların tamamının fotokopi olarak alınmasının mümkün olmaması ve ancak belgelerin bulunduğu yerde transkriptinin yapılmasının gerekliliğiydi. Bu nedenle Dışişleri [Segreteria di Stato della Santa Sede] arşivlerindeki belgeleri tarihçilere sunabilmek için tek ve en faydalı yöntemi belgeli katalog olarak gördük ve “Türkiye ile Papalık arasında Diplomatik İlişkilere Doğru” konusunu işlerken de bu yöntemi tercih ettik. Bu kitap çalışması Türkiye’de bir ilk. Umarım belgeli katalog kitaplar ilgi görür ve bu çalışmalar artarak devam eder. Çünkü Türk tarihi ile ilgili yüz binlerce belge gün ışığına çıkmayı bekliyor.

7 13

 

VATİKAN’A GÖNDERİLEN ATATÜRK’E SUİKAST RAPORU

İşte çarpıcı bir örnek.. Atatürk’e yönelik gerçekleşen suikastler. Vatikan arşivleri tarandığında Türk tarihi açısından büyük önem taşıyan birçok konuda olduğu gibi, Atatürk’e suikast konusunda da belgeler mevcut. Rapor, 22 Haziran 1926 tarihini taşıyor. Yani diğer bir deyişle, İzmir suikastinin açığa çıktığı ve tüm Türkiye’yi sarstığı günler.

 Kanaatimce bu zorluğu aşmanın tek yolu, belgeleri kataloglayarak Türk araştırmacı ve tarihçilere sunmaktır. Böylece katalogda, özeti ve referansı sunulan belgeyi Vatikan arşivlerinden isteyip tercüme ettirilebilir. ‘Mgr Angelo Rotta, Türkiye-Vatikan (Papalık) Diplomatik İlişkilere Doğru’ adlı kitapta, ilk defa olarak, katalogla beraber belgelerin tıpkı basımını hazırladık. Böylece belgeleri Vatikan’dan istemeye de gerek kalmadı. Bu çalışmada en büyük zorluk, diplomatik belgelerin Vatikan Arşivlerinin, Dışişleri bölümünde bulunmasından kaynaklanıyordu. Bu zorluğun nedeni; söz konusu bölümde, dosyaların tamamının fotokopi olarak alınmasının mümkün olmaması ve ancak belgelerin bulunduğu yerde transkriptinin yapılmasının gerekliliğiydi. Bu nedenle Dışişleri [Segreteria di Stato della Santa Sede] arşivlerindeki belgeleri tarihçilere sunabilmek için tek ve en faydalı yöntemi belgeli katalog olarak gördük ve “Türkiye ile Papalık arasında Diplomatik İlişkilere Doğru” konusunu işlerken de bu yöntemi tercih ettik. Bu kitap çalışması Türkiye’de bir ilk. Umarım belgeli katalog kitaplar ilgi görür ve bu çalışmalar artarak devam eder. Çünkü Türk tarihi ile ilgili yüz binlerce belge gün ışığına çıkmayı bekliyor.

8 13

"ATATÜRK'E SUİKAST İZMİR SEYAHATİ ESNASINDA GERÇEKLEŞECEKTİ"

Ekselansları,

Cumhuriyetin Cumhurbaşkanına suikast girişimi, Büyük Millet Meclisi’nin kapanışına, tatilden faydalanan Bakanların değişik yerlere dağılmalarına denk geldi. Suikast [Atatürk’ün] İzmir’e seyahati esnasında gerçekleştirilecekti. Teferruatlara girmek gereksiz çünkü gazeteler muhakkak yazmışlardır.

Bir gazetecilik blöfü değil de ciddi bir mesele gözüküyor. Muhalefet milletvekilleri dahil, önemli kişiler arasında tutuklanmalar oldu. Neyse ki tutuklananlar arasında Hıristiyan yoktur: Türkler tarafından düzenlenmiş  bir tuzaktır (komplo).  Gazetelerde çıkan haberlerde olayın dış basınında görecek etkisinden dolayı üzüntü seziliyor.

Diğer elçilerin yaptığı gibi, uygun görüp, buradaki (İstanbul) Hükümet Siyasi Temsilcisine Papa Hazretleri adına gidip – düşüncelerini yorumlayarak – Türkiye’deki Katolikler ve kendi adıma bu tehlikeden kurtuluştan dolayı tebriklerimizi sundum. Siyasi Temsilci bu nazik hürmetten dolayı minettar kaldı (...).

 [1] Papa Jean Paul II’nin 28 Ekim 2003 tarihindeki Papa Leo XIII’ün ölümünün 100. senesi anısına düzenlenen sempozyuma katılanlara mesajından alıntı.

 

9 13

“EN TARAFSIZ ARŞİV”
Rinaldo Marmara “Her devletin arşivi kendi milli görüşlerini yansıtmaktadır. Vatikan arşivleri hiçbir milletin devlet görüşünü veya etkisini yansıtmamaktadır. Bu yüzden Vatikan Arşivleri en tarafsız arşivler olarak kabul edilir. Eşine az rastlanır zengin bilgi birikimi Türkiye’yi ilgilendiren yüzbinlerce belge mevcuttur” diye konuştu.

10 13