Tarihçi Rinaldo Marmara Vatikan Gizli Arşivleri'nden faydalanarak yazdığı "İlk Çanakkale Zaferi 1657" adlı kitabı Vatikan'da Papa Francesyo'ya sundu.

4 13

**Papalık İstanbul gayriresmî temsilcilisi Monsenyör Angelo Rotta

KATALOG ÇALIŞMALARI BAŞLADI

Biz de Papalığın bu mesajından ilham alarak Türk araştırmacı ve tarihçilerinin Vatikan Arşivleri’ndeki Türk tarihine ilişkin belgelere ulaşabilmeleri için belgeli katalog çalışmalarını başlatmaya karar verdik. Her Devletin arşivleri kendi milli görüşlerini yansıtır. Bu bir gerçektir. Yaklaşık yirmi senedir gerek yazılarımızda gerekse konferans ve söyleyişlerimizde Vatikan arşivlerinin önemini vurguluyoruz. Niye Vatikan arşivleri? Çünkü Vatikan’da milliyet mefhumu yoktur. Bilindiği gibi bir papa Arjantinli, Alman, Polonyalı veya İtalyan olabilmektedir ve bu arşivler hiçbir bir milletin, devletin görüşünü veya etkisini yansıtmamaktadır. Bu özelliğinden dolayıdır ki, Vatikan Arşivleri en tarafsız arşivler olarak kabul edilir. Aynı zamanda, 87 km’yi geçen raf uzunluğu ve yüz yıllardır kesintisiz devam eden belge akışı ve birikimi ile eşine az rastlanan zenginlikte bir arşiv özelliğine sahiptir.

5 13

**Kardinal Pietro Gaparri

TÜRK TARİHİ İLE İLGİLİ BİNLERCE BELGE BULUNUYOR

Vatikan Arşivlerinde Türkiye tarihini ilgilendiren yüz binlerce belge mevcut. Son olarak, Papa XII. Pius dönemini (1939-1958) de kapsayan belgeler araştırmacıların hizmetine sunuldu. Bir taraftan Vatikan arşivlerine girmek zorluğu, diğer taraftan da lisan eksikliği, Türk araştırmacıların işini daha da zorlaştırmakta. Günümüzde çoğu araştırmacı yabancı dil olarak genellikle İngilizceye yöneliyor. Oysa Vatikan Arşivleri’nde Türkiye tarihiyle ilgili evraklar, özellikle 19. ve 20. yüzyıllara ait olanlar İtalyanca ve Fransızcadır. Söz konusu arşivlerdeki el yazması belgelerinden yararlanabilmek için bu iki dili de çok iyi bilmek gerekir.

6 13

 Kanaatimce bu zorluğu aşmanın tek yolu, belgeleri kataloglayarak Türk araştırmacı ve tarihçilere sunmaktır. Böylece katalogda, özeti ve referansı sunulan belgeyi Vatikan arşivlerinden isteyip tercüme ettirilebilir. Fakat İstanbul Aydın Üniversitesi adına hazırladığım ‘Mgr Angelo Rotta, Türkiye-Vatikan (Papalık) Diplomatik İlişkilere Doğru’ adlı kitapta, ilk defa olarak, katalogla beraber belgelerin tıpkıbasımını hazırladık. Böylece belgeleri Vatikan’dan istemeye de gerek kalmadı. Bu çalışmada en büyük zorluk, diplomatik belgelerin Vatikan Arşivlerinin, Dışişleri bölümünde bulunmasından kaynaklanıyordu. Bu zorluğun nedeni; söz konusu bölümde, dosyaların tamamının fotokopi olarak alınmasının mümkün olmaması ve ancak belgelerin bulunduğu yerde transkriptinin yapılmasının gerekliliğiydi. Bu nedenle Dışişleri [Segreteria di Stato della Santa Sede] arşivlerindeki belgeleri tarihçilere sunabilmek için tek ve en faydalı yöntemi belgeli katalog olarak gördük ve “Türkiye ile Papalık arasında Diplomatik İlişkilere Doğru” konusunu işlerken de bu yöntemi tercih ettik. Bu kitap çalışması Türkiye’de bir ilk. Umarım belgeli katalog kitaplar ilgi görür ve bu çalışmalar artarak devam eder. Çünkü Türk tarihi ile ilgili yüz binlerce belge gün ışığına çıkmayı bekliyor.

7 13