Adnan Kahveci'nin sonunu getiren Kürt raporu mu oldu?

Abdurrahman ERZURUM

Adnan Kahveci genç yaşta yaptığı siyasi çalışmalar, dürüst kişiliği ve idealleri ile kısa sürede adından söz ettiren, dikkat çeken bir kişi idi. Daha ilkokul yıllarında, Milliyet gazetesinin açtığı bir yarışmayı kazanması, çalışkan, parlak bir insan olacağının müjdecisi gibiydi. Zira, 1966’da Kabataş Lisesi'nden dönem birincisi olarak mezun oldu, ardından Üniversite sınavında birinci oldu ve İstanbul Üniversitesi'ne girdi.

Ne yazık ki Adnan Kahveci, ülkemizin her açıdan en kritik dönemi olan 90′lı yıllarda, kendisinin de ömrünün en aktif geçeceği zamanda geçirdiği trafik kazası sonucunda hayatını kaybetti. Kahveci’nin bu hazin ölümü bugün bile tartışılan konuların başındadır.

KÜRT RAPORU HAZIRLADI

Kahveci, Korkut Özal ile başladığı siyasi kariyerine Turgut Özal’a danışmanlıkla devam etmişti. Hala ülke gündeminin en önemli sorunu kabul edilen’ Kürt sorunu’ ile ilgili Türkiye'de şu ana kadar hazırlanan en kapsamlı ve devletin kasasında tutulan üç rapordan birisi, ona aittir. Rapor, 1992 Mayıs’ında Cumhurbaşkanı Turgut Özal’a teslim edildi.

NEDEN KÜRT RAPORU HAZIRLADI?

Adnan Kahveci, milletvekili maaşını bile fazla gören ve ülkesini aşırı seven biriydi. Kürt meselesi konusunda, onu bir rapor yazmaya sevk eden, 1991-1992 Nevruz’unda yaşanan ve çok sayıda kişinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanan olaylardır. O yıllar, Türkiye’nin alarm ziliydi. O dönemde devletin çatısında, yangının bacayı sarmakta olduğunun farkına varan bir tek Özal vardı. Özal ve Kahveci’nin bu soruna neşter vurmaya hazırlandığı noktada ölmüş olması, talihsizlik olarak değerlendirilmektedir. Kahveci, bu konuda bir çalışma yapma arzusunu Turgut Özal’a iletmiş, onun iznini aldıktan sonra da daktilonun başına oturmuştu.

NEDEN BU KONUYA BULAŞIYORSUN?

Kahveci kendisine ‘neden bu konuya bulaşıyorsun, gündeme getirmekle siyasi hayatın biter’ tarzında uyarıların yapıldığını aktarıyor ve ‘Kürt sorunu çözülmezse ne olur’ sualini sorarak aşağıdaki alıntıyla devam ediyordu:

“Demirel-İnönü hükümeti Kürt sorununun çözümünü yine zamana bırakmıştır. Sorunun çözümünü zamana bırakmak, yapılabilecek en büyük yanlıştır. ANAP’ın başlattığı çözüme dönük uygulamalar, şimdi tamamen durdurulmuştur. ‘ Milletimiz buna hazır değil’ bahaneleriyle somut, demokratik adımlardan kaçınılmaktadır. Benim inancım odur ki, Kürt meselesi, Türkiye’nin en önemli gündem maddesi haline gelmiştir. Şırnak’ta, Cizre’de Nevruz kutlaması bahanesiyle 80-90 kişi ölüyorsa, 22 Mart 1992 Nevruzunda, Nusaybin’de halkın üzerine panzerler sürülüp, 17 vatandaş hayatını kaybettiğinde Türkiye basınıyla, aydınıyla ‘İşbaşında DYP- SHP koalisyonu var’ diye susuyorsa, bu, çok büyük sorunlara gebeyiz demektir. Eğer Kürt sorununa ciddi teşhis konmaz, ciddi çözümler uygulanmazsa Türkiye iç harbe sürüklenir. Herkes korkup sessiz kalırsa Türkiye felakete doğru gidecektir. Şehit olan her asker ve polisten sonra Kürtlere karşı ayrımcılığın arttığının belirtileri vardır. Hızla artan bu gidişi durduramazsak iç savaşa sürüklenmemiz kaçınılmazdır.”

KAHVECİNİN KÜRT SORUNUNA İLİŞKİN TEMEL KABULLERİ

*‘Demokratikleşme ne kadar olursa olsun bölücü terör tamamen durmayacaktır.’

*‘Bu hakkı da verdik ama terör durmadı’ sözünü, demokratikleşmeye itirazın dayanağı yapmanın geleceği daha karanlık hale getirmekten başka sonuç doğurmayacaktır.

*‘Askeri çözümle hiçbir ülke netice alamamıştır. Askeri çözümler her zaman iç harbi getirmiştir.’

ALINMASI GEREKEN EKONOMİK TEDBİRLER

Kahveci sorunu, daha ağırlıklı olarak ‘ekonomik açıdan güçlenmede’ görüyordu. Türkiye’de işsizliğin azalması, milli gelirin artmasıyla, zenginleşmeden pay alacak Kürtlerin, Türkiye’nin ulusal birliğinin çimentosu haline gelebileceği kanısındaydı. Irak sorunu gündeme geldiğinde, geleceğin Kuzey Irak’ı hatta Suriye’yi içine alan bir konfederasyonu kaçınılmaz hale getirebileceğinin de düşünülmesi gerektiği kanısındaydı.

93 CİNAYETLERİ

Türkiye’de 1993 yılı, peş peşe gelen suikastlar ve bugün hala tartışılan, şüpheli ölümlerle anılıyor.

- Olaylar, 24 Ocak’ta arabasına yerleştirilen plastik patlayıcının infilak etmesi sonucu hayatını kaybeden Gazeteci Uğur Mumcu’yla başladı.

- Aradan iki hafta geçmemişti ki bu kez ülke gündemi, 5 Şubat’ta Eski Maliye Bakanı Adnan Kahveci’nin Bolu Gerede yolunda geçirdiği trafik kazasıyla sarsıldı. Kahveci ve eşi olay yerinde, kazadan ağır yaralı olarak kurtulan 17 yaşındaki kızları ise 10 gün sonra hastanede hayatını kaybetti.

- 17 Şubat’ta ise Orgeneral Eşref Bitlis’in de içinde bulunduğu uçak, “henüz belirlenemeyen nedenlerle” düştü ve Eşref Bitlis ‘kaza’da şehit oldu.

- Cumhurbaşkanı Turgut Özal, 5 ülkeyi kapsayan 12 günlük Türkistan gezisinin ardından, 17 Nisan’da hayatını kaybetti.

- Tarih 2 Temmuz 1993’ü gösterdiğinde, Sivas’taki Madımak Oteli’nde 37 kişi yakılarak öldürüldü.

- 22 Ekim’e gelindiğinde Diyarbakır Jandarma Komutanı Tuğgeneral Bahtiyar Aydın, Lice’de uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti.

- Eşref Bitlis’in şüpheli ölümünün ardından istifa eden Binbaşı Cem Ersever 4 Kasım’da kafasına 2 el ateş edilmiş cesedi, başkent Ankara’nın Elmadağ çıkışında elleri önden bağlanmış vaziyette bulundu.

Bazıları açıkça cinayet, bazıları ise aradan 21 yıl geçmiş olmasına rağmen hala “şüpheli ölüm” olarak anılan ‘93 olaylarının’ ortak noktası, faillerinin bulunamaması oldu. Davalar açıldı, mezarlar da açıldı.. Araştırma komisyonları kuruldu. Ancak şüpheli ölümlerdeki sis perdesi aralanamadı.

93 CİNAYETLERİ BİRBİRİYLE BAĞLANTILI MI?

‘93 cinayetleri’ aydınlatılamadı ve yapılan çalışmalar sonuçsuz kaldı, ancak suikast iddiaları unutulmadı. Turgut Özal’ın Adnan Kahveci ile yakınlığı, Eşref Bitlis’in ölümünün ardından istifa eden Cem Ersever’in cinayete kurban gitmesi, yine Eşref Bitlis ve Tuğgeneral Bahtiyar Aydın’ın PKK terörüne ve bölgedeki uyuşturucu kaçakçılığına karşı verdikleri mücadele de göz önüne alındığında ölümlerin birbiriyle bağlantılı olduğu şüpheleri güçlendirdi.

KAHVECİ’NİN BİNMEDİĞİ UÇAKTA EŞREF BİTLİS CAN VERDİ

Ayrıca bugün, 21. kez mezarı başında anılan Adnan Kahveci’nin kendisine tahsis edilen uçağı, hava yoluyla seyahat etmekten korktuğu için kullanmadığı ve o uçağın Eşref Bitlis’in hayatını kaybettiği kazada düşen uçak olduğu da sonradan ortaya çıkmıştı.

FAİLİ MEÇHULLER UNUTULMUYOR

Cinayetler arasındaki organik bağların birer birer ortaya çıkmasına rağmen, bugün Türkiye “Özal öldü mü, yoksa öldürüldü mü?” sorusuna cevap aramaya devam ediyor. Sayısız faili meçhul cinayet gibi 93 cinayetleri de aydınlatılmayı bekliyor.

ADNAN KAHVECİ KİMDİR?

1949 yılında Trabzon’un Köprübaşı ilçesi Beşköy beldesi Yılmazlar köyünde doğdu. İlkokul yıllarında Milliyet gazetesinin açtığı yarışmada birinci oldu. Eğitimine İstanbul Kabataş Lisesinde devam etti. 1966′da dönem birincisi olarak mezun oldu. Üniversite sınavında birinci oldu ve İstanbul Üniversitesine girdi. Eğitimine ABD’de Indiana’daki Purdue Üniversitesinde devam etti ve buradan elektrik mühendisi olarak mezun oldu. Missouri Üniversitesi’nde doktora yaptı. Bu üniversitede bir süre akademik çalışmalarına devam ettikten sonra Türkiye’ye dönerek Boğaziçi Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yaptı.

Üniversitedeki görevinden sonra İçişleri Bakanlığı bünyesindeki teknik danışmanlık göreviyle beraber siyasi hayata adım atar.Korkut Özal’a danışmanlıkla başlayan bürokrasiyle tanışıklığı 12 Eylül sonrası Turgut Özal’a danışmanlıkla sürdü.12 Eylül döneminde Başbakanlık Danışmanlığına atandı ve o sıralarda Turgut Özal’la tanıştı. 1983 yılında ANAP’ın kurucuları arasında yer alan Kahveci, askeri yönetim tarafından aşırı dinci bulunarak veto edildiği için milletvekili olamadı. Daha sonra 1987 yılında İstanbul’dan milletvekili seçildi, XVIII. ve XIX. Dönem İstanbul Milletvekilliği yaptı. 1987′de DPT ve Hazineden sorumlu Devlet Bakanı oldu. Dönemin başbakanı Turgut Özal tarafından 1988 yılında Maliye Bakanlığı görevine getirildi.

5 Şubat 1993 tarihinde eşi ve iki çocuğu ile birlikte Bolu-Gerede yakınlarında trafik kazası geçirdi. Adnan Kahveci ve eşi olay anında hayatlarını kaybederken, 17 yaşındaki çocukları Aslıhan Kahveci yaralı olarak kurtuldu ancak, bitkisel hayata girdi ve 10 gün sonra vefat etti. Kamuoyunda dürüstlüğü ile tanınan ve çok sevilen Adnan Kahveci’nin yeni yapılan otobanda ters yola girerek kaza yapması, çeşitli şüphelerin ortaya atılmasına sebep oldu.