Sandıklar taşınacak mı? İşte sonucu etkileyecek YSK kararları...

Güvenlik gerekçesiyle gündemde olan ve Cizre, Yüksekova gibi yerlerde ilçe seçim kurulunca taşımalı oy ile daha güvenli bölgelere sandıkların taşınması tartışmasının hukuki boyutu önem taşıyor.

Siyasi partilerin son dönemdeki tartışma konusu sandıkların taşınması… Cizre’nin ilçe seçim kurulunun aldığı kararla başlayan tartışmadan sonra dün de Hakkari’nin Yüksekova ilçesi için bu karar alındı. Burada konunun hukuki boyutu da önem kazanıyor. Nitekim, ilçe seçim kurulunun kararının ardından  il seçim kurulu ve Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) vereceği karar ile konu netlik kazanacak.

Anayasanın bu konudaki direktifleri ve YSK'nın önceki kararları da oldukça önemli. Tartışmanın hukuki boyutunu ve YSK’nın önceki kararlarını AjansHaber’e değerlendiren Avukat Cesim Parlak, YSK kararlarının kesin nitelikte olduğunu söyledi. İlçe seçim kurullarının aldığı bu kararın il seçim kurullarında kabul edilmeyeceğini düşündüğünü belirten Parlak, buna gerekçe olarak YSK’nın geçmiş kararlarını işaret etti.

Parlak, sandıkların taşınması halinde ‘seçimlerin meşruiyeti’ tartışmasının siyasetin ve hukukun yeni tartışma konusu olacağının altını çizdi.

Parlak, konu hakkında şu değerlendirmelerde bulundu:

“YSK KARARLARI KESİN NİTELİKTEDİR”

Seçimlere ilişkin, bütün seçim mevzuatının düzenlenmesi, seçimin nasıl olacağı, seçmen kütüğünün nasıl olacağı konusunda 298 sayılı seçimlerin temel hükmü ve seçmen kütükleri hakkında kanun var. Bu kanun seçimlerin nasıl yapılacağını ve denetim yetkisiyle seçimde yetkinin kimde olacağını çok açık bir şekilde düzenlemiştir. Mevcut kanuna göre, seçim süreci başladığı andan itibaren seçimle ilgili kararlar YSK’ya aittir. YSK da yapılanma itibariyle yüksek yargı organları arasında sayılmış yüksek bir mahkemedir. YSK kararları kesin niteliktedir. Alt birim olarak da İl Seçim Kurulları ve İlçe Seçim Kurulları vardır. Burada tartışılan konu; Cizre’de veya Güneydoğu’da bazı bölgelerdeki sandıkların taşınması meselesidir.

“TALEPTE BULUNMA YETKİSİ SİYASİ PARTİLERE AİT”

En önemli konulardan bir tanesi de, bu sandıkların taşınması meselesinde talepte bulunan valilikler ve kaymakamlıklar oldu güvenlik gerekçesiyle. Hâlbuki 298 sayılı yasada çok açık bir şekilde, talepte bulunma yetkisi siyasi partilere aittir. Bir valilik ya da bir kaymakamlığın, güvenlik gerekçesiyle İlçe Seçim Kurulu’na başvurup bu mahalledeki sandığı başka bir mahalleye taşıyın, seçim başka mahallede yapılsın deme hakkı yoktur. İlçe Seçim Kurulu kabul etmişse bunun itiraz merci İl Seçim Kurulu’dur. İl Seçim Kurulu da bunu kaldırmazsa bu sefer YSK kararına hükmedilir.

DAHA ÖNCEKİ BAŞVURULARIN SONUÇLARININ ÖNEMİ

Anayasanın 79. maddesinde yetkisi belirtilmiş, burada verdiği kararlar kesin niteliğindedir. Bugüne kadar YSK’ya güvenlik sebebiyle daha önce de başvurular olmuş, YSK bütün bu başvuruları güvenlik gerekçesiyle sandığın yer değiştirmeyeceğini söyleyerek reddetmiştir. Bugüne kadar YSK’nın güvenlik nedeniyle seçim sandığı yeri değiştirme gibi bir uygulaması yok. Talepler olağanüstü halin uygulandığı dönemde de olmuş, olağanüstü dönemden önce de olmuş, sıkı yönetim olduğu dönemde de olmuş. Bütün o dönemlerde YSK o talepleri reddetmiş, istikrarlı bir şekilde içtihat oluşturmuş. Oluşturduğu iştihar da şudur; her mahalle bir sandık bölgesidir.

YSK DAHA ÖNCE NEDEN İZİN VERMEDİ?

Burada seçmen sayısına göre sandıklar çoğaltılabilir, seçmen sayısına göre en az tek sandık kurulur. Seçmen sayısı  400’ü aşınca da birden fazla sandık kurulur ama muhakkak o bölgede kurulur. Bu bölge dışına sandık çıkartma işlemi, tamamen seçme hakkının engellenmesi niteliğinde değerlendirildiği için YSK buna izin vermemiştir. Burada YSK’nın vermiş olduğu sandık bölgesinde sandıkların bölgesi değiştirilemez kararı üzerine yapılacak bir şey yoktur.

“EĞER YSK SANDIKLARIN TAŞINMASINA MÜSAADE EDİYORUM DERSE…”

Bugün kamuoyunda oluşan hassasiyet nedeniyle, YSK ‘ben önceki kararlarımdan döndüm,  bu kararlar doğrultusunda seçimde sandık bölgesinden, sandıkların taşınmasına müsaade ediyorum’ dese önceki kararlarına ters olan bir durum olur ve en önemli seçme ve seçilme hakkının ihlali niteliğinde olur.

“SANDIK TAŞIMA KARARI ANAYASA MAHKEMESİ’NE BİREYSEL OLARAK GÖTÜRÜLEBİLİR NİTELİKTE”

YSK’nın kararlarına karşı başka bir merciye gidilmiyor ama 2010 anayasa değişikliğinden sonra  Anayasa’ya bireysel başvuru yolu açıldı ya, bireysel başvuru yoluyla da YSK kararları anayasaya götürülemiyor ama bunun bir istisnası, eğer ki seçmenlerin seçimde oyunu sağlıklı kullanmasını engelleyecek nitelikte bir karar verirse, sandık taşıma da böyle nitelikteki bir karardır. Bu karar, Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruyla götürülebilir.  Anayasa Mahkemesi, ‘bu temel özgürlüklerden bir haktır, hak ve özgürlüğün ihlali de benim önüme getirilebilir’ deyip burada bir karar verebilir. Anayasa Mahkemesi’nin önüne gidebilecek nitelikte bir haktır bu.

“YSK BUGÜNE KADARKİ UYGULAMALARIN AKSİNE BİR UYGULAMAYA GİTMEYECEK”

YSK diyelim ki aldı götürdü (sandıkların taşınması), Anayasa Mahkemesi itirazı ivedi ve öncelikli olarak 1 Kasım’dan önce ele alıp, karar vermek zorunda. Tahminime göre, YSK bugüne kadar olan uygulamalarının aksine bir uygulamaya gitmeyecek. Aksine bir uygulamaya gidip, sandıkların taşınması kararını verirse kendisiyle çelişmiş olur, kendi uygulamalarıyla halka açıklanmayacak şekilde bir tezat oluşturmuş olur ki bu sefer seçimin meşruiyeti tartışılır hale gelir. Bu da Türkiye’deki seçimin meşruiyetine gölge düşürür.

“SEÇİM SONUCUNU ETKİLEMESE DE MEŞRUİYET TARTIŞMASI BAŞLATIR”

Niteliği itibariyle çok seçim sonucunu etkileyecek bir oy oranı olmayabilir yeri değişen sandıkların ama meşruiyet tartışması itibariyle seçimleri tartışılacak hale getirir. Bu nedenle zaten seçimlerin denetimi niye yargıya verilmiş, 1961 anayasasıyla geldi bu, 1961’e kadar seçimlerin denetimde YSK gibi bir kurum yoktu. Anayasa güvenceye kavuşturuldu, orda da bağımsız bir yargı kuruluşuna verildi. Oradaki sebep de seçimlere gölge düşürülmesindi. Şimdi YSK bütün o birikimini yok edecek bir karara imza atmayacağını düşünüyorum.

“KARARLARIN İL SEÇİM KURULLARINDA REDDEDİLECEĞİNİ DÜŞÜNÜYORUM”

Bu kararların hepsinin muhtemelen YSK’ya gitmeden İl Seçim Kurulları tarafından reddedileceğini düşünüyorum. İlçe Seçim Kurulları bir hakim ve siyasi parti temsilcilerinden oluşuyor. 7 kişilik kurulda çoğunluk alınmış olabilir ama İl Seçim Kurulları’nda 3 kişilik daha tecrübeli bir hakim ekibi var. Bu hakimler muhtemelen sağduyuyla karar verecekler. YSK’ya gelirse orada da hepsi yüksek yargıçlardan oluştuğu için buna yol vermeyeceklerdir.  O nedenle çoğunlukla reddedilir.

“YSK TARTIŞMANIN YOLUNU AÇACAK KARARA İZİN VERMEZ”

Sandıkların taşınması seçimin meşruiyetini tartışılır hale getirir ve YSK bunu göze almaz. Seçimin meşruiyetini zedeleyecek bir karar olur, bu tartışmanın yolunu açacak bir karara YSK izin vermez.

YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haberlerin tüm hakları AjansHaber’e aittir. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz. AjansHaber tarafından üretilen haberlerin kaynak gösterilmeden kullanılması, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 36 ve 37. maddesine aykırıdır ve suç teşkil etmektedir. Ayrıca internet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesi ile ilgili olarak 4 Mayıs 2007 tarihinde kabul edilen 5651 sayılı internet yasasına göre de bu durum cezai işlem gerektirmektedir.