1 Nisan ''hile günü'' nasıl ortaya çıktı?

NİSAN 1 ŞAKA GÜNÜ NASIL ORTAYA ÇIKTI?

Nisan 1 şakalarının ortaya çıkış tarihi ile ilgili rivayetlerden birisi Fransızlara dayanmaktadır. Bu rivayet göre, Roma İmparatoru Sezer M.Ö. 46 yılında takvimin başlangıç ayı olarak Ocak ayının olduğunu ilan etmiştir. Buna rağmen 16. Yüzyıl ortalarına kadar Avrupa’da takvim başlangıcı yani yeni yıl olarak bahar aylarının başlangıç tarihi olarak da kabul edilen Mart ayının 25 kullanılmaya devam edilmiştir.

1 NİSAN'IN KÖKENİ

Sezar’dan 1610 yıl sonra, 1564’de Fransa Kralı IX. Charles’ın, takvimi değiştirerek yıl başlangıcını Ocak ayının birinci gününe alması ve o zamanın iletişim koşullarından dolayı bazı insanların bu gelişmeden haberi olmaması nedeni ve bu kararı protesto etmek amacı ile eski adetlerini sürdürmelerine neden olmuştur. Kralın kararını protesto eden halk, 1 Nisan’da partiler düzenlemeye, birbirlerine hediyeler vermeye devam etmişlerdir. Yeni takvimden haberdar olup onu kabul edip uygulayan diğerleri ise bunları ‘1 Nisan aptalları’ olarak nitelendirip bu güne ‘Bütün Aptalların Günü’ adını vermişlerdir. Bu günde diğerlerine sürpriz hediyeler vermişler, yapılmayacak partilere davet etmişler, gerçek olması mümkün olmayan haberler üreterek yaymışlardır. Yıllar sonra takvimin ayları yerine oturup Ocak ayının yılın ilk ayı olmasına alışılınca, Fransızlar 1 Nisan gününü kendi kültürlerinin bir parçası olarak görmeye başlamışlardır. Zaman içinde bu geleneği gittikçe süsleyerek, zenginleştirerek ve yaygınlaştırarak devam ettirdiler. Fransız kökenli bu geleneğin İngiltere’ye ulaşması yaklaşık iki yüzyıl sürmüştür. Oradan da Amerika’ya ve bütün dünyaya yayılmıştır.

1 NİSAN "HİLE GÜNÜ" OLARAK DA ANILMAKTADIR

1 Nisan’ın tarihi her ne kadar yaygın olarak Müslümanların şehit edildiği ‘Hile Günü’ olarak anlatılmış olsa da, tarihi kaynaklarda böyle bir bilgiye rastlanılmamaktadır. Hikaye'de bahsedilen Endülüs’teki son kale olan Gırnata’nın düşüştüğü tarih, 2 Ocak 1492 gününe rastlamaktadır. Kaldı ki, İslam dahi normalde yalanı katı kurallarla yasakladığı halde savaş esnasında caiz görür. Bu kültüre sahip olan Müslümanların Haçlı ordusu komutanının bir sözüne inanıverip henüz korumakta oldukları kaleyi saf saf teslim etmiş olmaları hiç de gerçekçi bir açıklama gibi görünmüyor. Tam olarak ortaya çıkış hikayesi belli olmayan bu ‘Şaka Günü’ ile ilgili yazılanları incelediğimizde 1 Nisan’da şaka yapmanın Fransa’da lSDD’lerin sonunda başlayan beş asırlık bir gelenek olduğunu görlmektedir. Gabriella Kalapes’un konu hakkındaki yazısında bahsettiği gibi 1 Nisan şakasıyla ilgili onlarca teori vardır ve sadece bazıları diğerlerine göre biraz daha yaygındır. Boston üniversitesi’nde tarih profesörlüğü yapan Joseph Boskin’in teorisi ise ülkeyi sarsacak kadar farklıydı.

 DÜNYA BASININDA 1 NİSAN'DA YAPILMIŞ ÜNLÜ ŞAKALAR

"İsviçre'de Spagetti Hasadı - 1957":

BBC'nin haber programı Panorama, İsviçre'de çiftçilerin sıcak geçen kış ve spagetti ağaçlarına dadanan buğday bitinin yok edilmesi sayesinde bereketli bir hasat yaptıklarını duyurdu. Habere, ağaçlardan sarkan spagettileri toplayan çiftçilerin görüntüsü eşlik ediyordu. Çok sayıda izleyici, BBC'yi arayarak spagetti ağacını nereden alabileceklerini sordu. Şakayı devam ettiren BBC, izleyicilerine bir kavanoz salçanın içinde bir tane spagetti koyup büyümesini beklemelerini söyledi.

"Solaklar için hamburger - 1998":

Burger King, USA Today gazetesine verdiği tam sayfalık ilanda ABD'deki 32 milyon solak için hamburger yaptıklarını duyurdu. İlana göre hamburger, normal Whopper ile aynı malzemelerden yapılıyordu. Ancak tüm malzemeler, solak müşteriler için 180 derece sola çevrilmişti. İlanı gören binlerce solak Amerikalı, kendileri için üretilen hamburgeri yemek amacıyla Burger King restoranlarına koştu. Sağ elini kullananlar ise, kendileri için de özel bir hamburger yapılmasını istedi.

"Yerçekimi azalıyor - 1976":

İngiliz astronom Patrick Moore, BBC'ye yaptığı açıklamada 1 Nisan'da sabah saat 9.47'de Plüton gezegeninin Jüpiter'in arkasına geçeceğini, bunun da Dünya'daki yerçekimini geçici olarak azaltacağını açıkladı. Moore, tam gezegen hizalanmasının olduğu anda havaya zıplayanların kendilerini havada yüzüyormuş gibi hissedeceğini söyledi. Saat 9.47'den sonra BBC'yi arayan yüzlerce kişi, havaya zıpladıklarını ve kendilerini havada yüzüyormuş gibi hissettiklerini söyledi. Hatta bir kadın, kendisiyle birlikte 11 arkadaşının koltuklarından havalanarak oda çevresinde uçtuklarını iddia etti.

"Loch Ness Canavarı, ölü bulundu - 1972":

Tüm dünyada gazeteler, İskoçya'nın ünlü Loch Ness Canavarı'nın cesedinin bulunduğunu yazdı. Yorkshire'daki Flamingo Hayvanat Bahçesi yetkilileri, Nessie adı verilen canavarın cesedinin suda yüzerken bulunduğunu açıklamıştı. Bir ton ağırlığındaki canavar, yaklaşık 5 metre uzunluğundaydı. Yetkililer, cesedi araçlarına yükleyip hayvanat bahçesine getirmeye çalıştıklarını ancak polisin Loch Ness'ten tanımlanamayan yaratıkların alınmasını yasaklayan yasa uyarınca kendilerini durdurduğunu açıkladı. Polis tarafından adli tıbba götürülen cesedin devasa bir deniz filine ait olduğu ortaya çıktı. Ertesi gün Flamingo Park'ın sorumlularından John Shields, 1 Nisan şakası olarak cesedi göle kendisinin bıraktığını itiraf etti.

"Dikkat bomba - 1915":

I. Dünya Savaşı'nın ortalarında 1 Nisan 1915 sabahı bir Fransız havacı, Alman kampının üzerinde uçup, bombaya benzeyen bir şey bıraktı. Alman askerler, panik içinde kaçışmaya başladı. Patlama sesinin gelmemesi üzerine askerler, bombanın düştüğü yeri araştırdı ve üzerinde "1 Nisan" yazan bir futbol topu buldu.

"Londra Saat Kulesi, dijital olacak - 2007":

BBC, teknolojideki ilerlemelere bağlı olarak Londra Saat Kulesi'ne dijital gösterge takılacağını duyurdu. Dijital göstergeye karşı çıkan binlerce kişi, BBC'nin telefonlarını kilitledi. BBC'nin Japonca servisi ise, saat kulesindeki akreple yelkovanın ilk arayan 4 kişiye armağan edileceğini duyurdu. Atlas Okyanusu'nun ortasında bulunan bin Japon balıkçı, akreple yelkovan için arayanlar yüzlerce kişiden ilki oldu.

"İnternette bahar temizliği - 1997":

Tüm dünyada yüz binlerce kişinin elektronik postasına internetin 24 saat sürecek bahar temizliği için 31 Mart'tan 2 Nisan'a kadar kapatılacağına dair mesajlar düştü. İnternet, 5 adet son derece güçlü Japon yapımı emekleyen robot (Toshiba ML-2274)tarafından temizlenecekti. Bu şaka daha önce de telefon sistemi için yapılmıştı.